ප්‍රවේසම් වන්න, ඔබේ ප්‍රියයා මේ විදියේ කෙනෙක් විය හැකියි

මගේ ළඟම මිතුරියක් වසර දෙකක කාලයකින් පසු ඇයගේ සැමියාගෙන් වෙන් වන්නට තීරණය කරලා. කාලයකට පසු හමුවූ ඇය මාත් සමඟ බෙදාගත් අත්දැකීම් වලට සවන් දුන් මට එකවරම සිහියට නැඟුනේ මා අසා, කියවා ඇති ‘නාසිසිස්ටික්’ (Narcissistic) නම් ගති ලක්ෂණ ඇති පුද්ගලයන් ගැනයි. මට හැඟී ගිය විදියට ඇයගේ සැමියාද එවන් ගති ලක්ෂණ ඇති අයෙක්.

පොදුවේ Narcissistic personality disorder යනුවෙන් හැඳින්වුවත් මෙය රෝගයක් ලෙස ගණන් ගැනෙන්නේ නැහැ. මෙය ගණන් ගැනෙන්නේ බොහෝ කලක් තිස්සේ ගොඬනැඟුනු හැසිරීම් රටාවක් ලෙසයි (trait). නාසිසිස්ට් (Narcissist) කෙනෙක් කියා හැඳින්විය හැකි පුද්ගලයකු තුල ඇති ප්‍රධානම ගති ලක්ෂණ කිහිපයක් නම්,

• තමාව ඉතා උසස් ලෙස සැලකීම. (superiority)
• තමාගේ ප්‍රියයන්ව සහ තමා වටා සිටිනා අයව පාලනය කිරීමේ උවමනාව (controlling)
• තමාට සැමවිටම උසස්ම, හොඳම සැලකිලි ලැබිය යුතු යැයි අපේක්ෂා කිරීම (entitled)
• අන් අය මඟින් තමා වැදගත් යැයි සලකා ගැනීමට ඇති මහත් කැමැත්ත (seeking validation)
• ඉතාමත්ම අහංකාර, උද්දච්ච ගතිගුණ වලින් යුක්ත වීම (arrogant)
• සහකම්පනය දැක්වීමට නොහැකියාව (lack of empathy)

ඉහත ගති ලක්ෂණ ඇතුළුව නාසිසිස්ටික් පුද්ගලයෙකු තුල තිබෙන ප්‍රධානම ලක්ෂණය නම්, ජයග්‍රහණ හඹා යෑම.. ඉලක්ක සපුරා ගැනීම.. අන් අය අතරේ උසස් ලෙස කැපීපෙනීමෙ තදබල ආශාව.. සමාජය තමාව දකිනා ආකාරයෙන් තමාගේ වටිනාකම නිගමනය කිරීම යන ආකල්පයි.

මේ දැක්ම හැඳින්වෙන්නේ tunnel view යනුවෙන්. තම ජීවිතයේ ඉලක්ක උමඟක අවසන ඇති එළියක් ලෙස දකින ඔවුන්, තමා වටා සිටින මිනිසුන්ව දකින්නේ ඒ ඉලක්කය ලඟා කරගැනීමට යොදා ගත හැකි මෙවලම් හෝ ඒ ඉලක්කය ලඟා කරගැනීමේ මාර්ගයට බාධාවක් ලෙස සිටින නිසා ඉවත් කල යුතු අපද්‍රව්‍යය ලෙස දකිනා ආකාරයටයි. ඒ නිසා ඔවුන් කිසිම මනුශ්‍යයකු දෙස සහකම්පනයෙන් බලන්නෙවත්, එහෙම බලන්න හැකියාවක්වත් නැහැ.

බැංකුවේ පෝළිම මඳක් සෙමින් යන විට, ගුවන් තොටුපලේදී ගුවන් යානය විනාඩි දහයක්-පහළවක් ප්‍රමාද වූ විට, රෙස්ටූරන්ට් එකේදී වේටර්වරයා අතින් කෑම ඇනවුම වැරදී වෙනත් කෑම එකක් ලබා දුන් විට.. වැනි අවස්ථා වලදී අධික ලෙස කුපිත වී ලෝක විනාශය වූවාසේ කෑගසමින් අනෙක් මිනිසුන්ට පහත් ලෙස කතා කරන පුද්ගලයන් සමහර විට ඔබ දැක ඇති. සෑම විටම තමා නිවැරදි බව සිතන, පැසසුම් පමණක් බාර ගනිමින් විවේචන හා අඩුපාඩු පෙන්වා දීම් නොඉවසන පුද්ගලයන් කාර්යාලවලදී ඔබ දැක ඇති. සෑම විටම අන්‍යයන්ගෙන් විශේෂ සැලකිලි බලාපොරොත්තු වන මොවුන් බොහෝ විට ආශ්‍රය කරන්නේ ඔවුන් තරම්ම උසස් යැයි සිතනා මිනිසුන්ව පමණයි. මන්ද ඒ මඟින් ඔවුන්ට තමාද මහත් උසස් පුද්ගලයෙකු බව තහවුරු වන නිසා.

ඉහත කී පරිදි අන්‍යයන්ව විවේචනය කිරීමේ රුසියන් වන මොවුන්ට තමන් වෙත එල්ල වන විවේචන නම් දරා ගැනීමට තබා හිතන්නවත් බැහැ. බොහෝ විට විවේචන හමුවේ ඔවුන් හැසිරෙන්නේ අධික කෝපාවිෂ්ඨ වීමෙන්.

කෙනෙක් නාසිසිස්ටික් පුද්ගලයෙක් බවට පත් වන්නේ කොහොමද?

පරම්පරාවෙන්ද මෙවන් ගති ලක්ෂණ හිමිවන බවට මත පලවෙලා තිබුනත්, ඒ ගතිලක්ෂණ ඔප දැමෙන්නේ බොහෝ විට මේ පුද්ගලයන් කුඩා වයසේදී ඔවුන්ගේ දෙමව්පියන්ගේ ක්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් බවයි පැවසෙන්නේ. මෙයින් නාසිසිස්ටික් පුද්ගලයන්ගේ දෙමාපියන් ඉතාම නරක, නූගත් මිනිසුන් කියා කියවෙන්නේ නැහැ. ඉතාම හොඳ මිනිසුන් යැයි පෙනන, උගත් දෙමාපියන්ගේ දරුවන්ද නාසිසිස්ටික් පුද්ගලයන් බවට පත් විය හැකියි. හිතන්න, ඔබ ඔබේ දරුවාට ඉතාම ආදරය කරන, තම දරුවා වෙනුවෙන් ලොකු කැපවීමක් කරන පියෙක්/මවක් කියා. නමුත් ඔබ ඔබගේ දරුවාගේ ජයග්‍රහණ වලට අසීමිත පැසසුම් ලබා දෙන ගමන්, දරුවාගේ පරාජයන් වලදී අහක බලාගන්නවා නම්. දරුවා සෙල්ලම් කාරයක් හෝ බෝනික්කෙක් හෝ රැගෙන ඔබ ලඟට සෙල්ලම් කිරීමට එන විට කාර්යබහුල වන ඔබ, ඔබේ දරුවා නිවාසාන්තර ක්‍රීඩා උලෙලේ ප්‍රථම ස්ථානය ලබන විට හෝ පන්තියේ පලවනියා වන විට ඉතාම ආදරබර මව්පියෙක් ලෙස දරුවාට ආදරය දක්වනවා නම්… ඔබේ දරුවා වැඩිවියට පත් වෙද්දී නාසිසිස්ටික් ගතිලක්ෂණ ඇති අයෙක් වීමට ඉඩ තිබෙනවා. හේතුව, කුඩා කල සිටම, දරුවාට වැදගත්කමක් දැනෙන්නේ, අවධානය සහ ආදරය ලැබෙන්නේ ජයග්‍රහණ, ඉලක්ක සපුරා ගැනීම් වලදී පමණක් වීම නිසා. ඔවුන්ගේ ජයග්‍රහණ වලදී ඔවුන් සමඟ සිටිනා ඔබ හිතාමතා හෝ නොහිතා ඔවුන්ගේ හැඟීම් වලදී (emotional needs) ඔවුන් තනිකර දමන නිසා. ඉතින් ඔවුන් ජීවිත කාලය පුරාම ඉලක්ක හා ජයග්‍රහණ ලබාගෙන, තමාගේ පිට ඔපය වර්ණවත් කර ගැනීම තුළින් මානසික තෘප්තිය සොයන්නෙක් බවට පත් වෙනවා.

දැන් මඳකට නැවතී හිතන්න. ඔබේ සැමියා, බිරිඳ විදියට.. ඔබේ පෙම්වතා, පෙම්වතිය විදියට ඉන්නේ ඉහත පැහැදිළි කල නාසිසිස්ටික් ගති ලක්ෂණ ඇති පුද්ගලයෙක් නම්??

මේ පිළිබඳ විශේෂඥයන් පවසන අන්දමට නාසිසිස්ටික් ගති ලක්ෂණ ඇති අයෙක් සමඟ මානුෂීය සම්බන්ධකමක් පැවැත්වීම (ආදර හෝ විවාහ ) ඉතාම වෙහෙසකර, අතෘප්තියෙන් පිරුනු, පීඩාකාරී අත්දැකීමක්. හේතුව ඔවුන්ට තමාගේ සහකරු/සහකාරිය ගැන කිසිම අන්දමක සහකම්පනයක් නොදැනෙන නිසා. ඔවුන්ට කිසිම අන්දමකින් සවන් නොදෙන, තේරුම් ගැනීමක් කරන්න අඩුම ගානේ උත්සාහවත් නොකරන නිසා. (මොවුන් සමඟ ප්‍රශ්නයක් කතාබහ කරන විට ඔවුන් ඔබට සවන්දෙනවා සේ සිටියත් ඇත්තටම ඔවුන් ඔබගේ අදහස් වලට සවන් දෙන්නේවත්, ඔබගේ හැඟීම් තේරුම් ගන්නට උත්සාහ කරන්නේවත් නැහැ. ඔවුන් සවන්දෙනවා සේ රඟපාමින් ඉන්නේ ඔබ කතා කොට අවසන් වූවායින් පසු කෙසේ හෝ ඔබව ඔහුගේ/ඇයගේ උවමනාවට අනුව නම්මවා ගැනීමේ අදහසින්). බොහෝ විට මොවුන්ට ඇත්තේ තමන්ගේ සහකරුව/සහකාරියව තමන්ට රිසි පරිදි වෙනස් කොට, තමන්ගේ ප්‍රතිරූපය වර්ධනය කරගැනීමට උපකාරී වන කෙනෙක් බවට පරිවර්තනය කර ගැනීමේ තදබල උවමනාවක්. ඔවුන් ජීවිතයේ සියලූම තීරණ ගන්නේ ඔවුන්ගේ හැඟීම් මත පදනම් වී මිසක, අඩුම ගානේ තමාගේ සහකරුගේ/සහකාරියගේ හැඟීම් ගැන සලකා බැලීමෙන්වත් අනතුරුව නෙමේ. ඉතින්, මොවුන් සමඟ ජීවත් වීමට සිදුවන අසරණ මනුශ්‍යයෙකුට දැනෙන්නේ කිසිම කෙනෙක් තමන්ට ඇහුම්කන් නොදෙන, තමන්ගේ හැඟීම් ආශාවල් ගනන් නොගන්නා.. ඒවාට වැදගත්කමක් නොදෙන, අතෘප්තිකර දුක්ඛිත, තනිවූ ජීවිතයක් ගත කරන්නටයි.

ඊලඟට නැඟෙන ප්‍රශ්නය නම් මෙවන් ගතිලක්ෂණ ඇති පුද්ගලයෙකු සමඟ මානුෂීය සම්බන්ධයක් පවත්වාගත හැකිද කියන ප්‍රශ්නයයි. මේ ගැන විශේෂඥයන් ගේ මතය නම් එය ඉතාමත්ම කලාතුරකින් පමණක් සිදුවිය හැක්කක් බවයි.

බොහෝ විට මෙවන් පුද්ගලයන් සමඟ ජීවත් වන අය, තම නාසිසිස්ටික් සගයන් තමා කෙරේ දක්වන අතෘප්තිය තමාගේ අඩුපාඩුවක් සේ සිතා, තමන්ව අසීමිත ලෙස වෙනස් කරගන්නට හැදුවත්, තමන්ගේ නාසිසිස්ටික් සගයාට තමන්ට හැකි උපරිම ලෙස ආදරය කරන්නට උත්සාහ කලත්, අවසනයේ හිමිවන්නේ අතෘප්තිය සහ සිත් වේදනාවම පමණයි. මොකද, නාසිසිස්ටික් චින්තනයක් හා ගතිලක්ෂණ ඇති අයෙක්ව තෘප්තිමත් කිරීම ලෙහෙසියෙන් කල නොහැක්කක්. ඔවුන් අතින් වරදක් වුවත්, ඔවුන් ඒ වරද කරන තත්වට පත් කිරීම ගැන ඔබට දොස් නඟාවි. කෙසේ හෝ අවසනයේ වරදකරු වන්නේ ඔබයි. චූදිතයා වන්නේ ඔබයි. තමාට ඇහුම්කන් නොදෙන, තමාව තේරුම්ගන්නට කිසිදු උවමනාවක් නැති කෙනෙක් එක්ක කාටද මියෙනකල් ජීවත් වෙන්න පුලුවන්?

ඒත් එක්කම, නාසිසිස්ටික් ගතිගුණ ඇත්තෙක් තමන්ගේ සහකාරියට/සහකරුට තමන්ගෙන් වෙන්ව යාමට ලේසියෙන් ඉඩ දෙන්නේ නැහැ. ඔවුන්ට වෙන කෙනෙක් හැරයා හැකි වුනත්, වෙනකෙනෙක් ඔවුන්ව හැරයාම ඔවුනට දරා ගන්නට බැහැ. මොකද, එමඟින් ඇති වන පරාජිත හැඟීම ඔවුන්ව වියරු වට්ටන නිසා. එනිසා ඔබ ඔබගේ නාසිසිස්ටික් ගතිගුණ ඇති ආදරවන්තයාව/ආදරවන්තියව හැරයාමට තීරණය කරනවා නම්, ඔබගේ සැමියාව, බිරිඳව දික්කසාද කිරීමට සිතනවා නම්.. ඉදිරියට තමාට මුහුණ දීමට ඇති ඉතාම කටුක අභියෝගවලට මුහුණ දීමට සූදානම් වී ඒ අඩිය තියන්න. මොකද ඔබගෙව ඔවුන්ගෙන් නිදහස් කරන්න්නට කලින් ඔබගේ ජීවිතය අපායක් කරන්නට ඔවුන් හැකි උපරිමය කරන නිසා.

නමුත් කුමන හෝ හේතුවක් නිසා තමාගේ නාසිසිස්ටික් ගතිගුණ ඇති සගයාව හැරයාමට නොහැකි තත්වයක සිටිනා අසරණ වුන යම් අය ඉන්න පුලුවන්. සමහර විට දරුවන් නිසා, සමහර විට ආගමික පසුබිම නිසා, දෙමාපියන්ගේ බලපෑම නිසා, ආර්ථික ප්‍රශ්න නිසා.. සමහර විට මෙම පුද්ගලයාට ඇති ආදරයම නිසා.. වැනි හේතු මත ඔහුව/ඇයව හැරයාමට නොහැකිම නම්.. එයට විසඳුම ලෙස මනෝවෛද්‍යයවරුන් ඉදිරිපත් කරන්නේ මෙවන් විසඳුමක්. ඔබගේ කාලය, ශ්‍රමය, මානසික ශක්තිය, හැඟීම් සියල්ලෙන් 90%ක් කිසිදා සෑහීමකට පත් නොවන තමාගේ නාසිසිස්ටික් සගයා තෘප්තිමත් කරන්නට යොදවනවා වෙනුවට.. ඒ 90% තමාගේ ජීවිතයේ තමන්ට ආදරය කරන අනෙක් අය වෙත යොමු කරන්න. හොඳම යාලුවෙක්, මාපියන්, දරුවන් වැනි තම නාසිසිස්ටික් සගයාගෙන් බාහිර ජීවිතයට 90%ක් ශක්තිය සහ අවධානය යොමු කොට, තම සගයා වෙනුවෙන් 10%ක් පමණක් යොදාගන්න. ඔහු/ඇය සමඟ කතාබහ කරන විට තමාගේ සිත නොරිදෙන එදිනෙදා මාතෘකා පමණක් යොදාගන්න. ඒවාද ඉතාම කෙටියෙන් කතා කරන්න.

ඉතාම වැදගත්ම කාරණය නම්, තමාගේ සම්බන්ධතාවය තුළින් තමා ‘අපේක්ෂා කරන්නේ මොනවාද, මොන ප්‍රමාණයෙන්ද’ කියන කාරණය කලින් තීරණය කරන්න. මොකද, හිත් වේදනා, බලාපොරොත්තු කඩවීම් ඇතිවෙන්නේ අපේක්ෂාභංගත්වයට පත් වීම නිසා වීමයි. ඔබට ඔහුගෙන්/ඇයගෙන් ගැලවීමක් නැති නම්, තමාගේ ඉදිරි ජීවිතය මල් යහනාවක් නොවන බව තේරුම්ගෙන කටයුතු කරන්න. නමුත් ඔහුගෙන්,ඇයගෙන් ගැලවීමට කුඩා හෝ ඉඩක් ඇත්නම්.. ඔබ ඔබගේ ජීවිතය ගැන ඔබ වෙනුවෙන් හැකි ඉක්මනින් තීරණයක් ගන්නට ඊලඟ පියවර තබන්න. මොකද, ඔබට.. මට සියල්ලටම ඇති එකම එක ජීවිතය තිබෙන්නේ විඳින්නට මිසක කිසිම පලකට නැතුව ගඟකට ඉනිකපමින් විඳවන්නට නොවන නිසා. . . .

******

ප/ලි –

1) ඉහත සඳහන් ගති ලක්ෂන මිනිසුන් වන අප සියල්ලන් තුල අඩුවැඩි වශයෙන් ඇති බව සැබවකි. නමුත් නාසිසිස්ටික් ගති ලක්ෂණ ඇති අය තුල ඉහත ලක්ෂණ වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් ඉතාම ආන්තිකව දක්නට තිබේ.

2) ඔබ දැනට ඉන්නේ නාසිසිස්ටික් සම්බන්ධයක නම්, එය අවසන් කිරීමට තීරණය කිරීමට මේ සටහනේ කරුණු පමණක් පදනම් කරගන්නට එපා.මේ සටහනේ ඇත්තේ ඉතාම කෙටියෙන් කුඩා විස්තරයක් පමණයි. මේ ගැන අන්තර්ජාලයේ ඕනෑ තරම් විස්තර, අදහස් තිබෙනවා. ඒවා කියවන්න, දැනුවත් වෙන්න. ඉන්පසු, ඔබට ඔබගේ සහකරුගේ/සහකාරියගේ ගතිලක්ෂණ ගැන තහවුරු වූ පසු, හැකි නම් කවුන්සලින්, තෙරපි වැනි උපදෙස් ලබාගෙන ඒ විශේෂඥ උපදෙස්ද සලකා බැලීමෙන් පසුව පමණක් ඔබේ තීරණය ගන්න.

3) නාසිසිස්ටික් ගතිගුණ සුවකල නොහැක, මන්ද එය රෝගයක් නොවන බැවිනි. කාලයක් තිස්සේ ඔවුන්ව සාමාන්‍යය හැසිරීමට හුරු කල හැකි වුවත්, ඔවුන්ගේ ජීවිතයේ යම් වැදගත් දෙයක් ඔවුන් කැමති විදියට සිදු නොවූ විටක නැවන රබර් පටියක් මුල් තැනක ක්ෂණයකින් පැමිණෙන්නා සේ, ඔවුන් පරණ තැනටම පත්වන බව විශේෂඥ අදහසයි.

මහතුන් න්‍යාය

දින කිහිපයකට කලින් අන්තර්ජාලයේ කිහිප පොළකම ශෙයාර් වූ ඡායාරූපයක් දැකීමෙන් සහ ඒ ගැන දෙතුන් දෙනෙක් පල කර තිබූ අදහස් දැකීම නිසා මොකක්දෝ හේතුවකට මතකයට ආ දේවල් තුනකි පහත සටහන් කර ඇත්තේ.

එකක් මම මුහුණ දුන් අත්දැකීමකි. අනෙක මගේ සිතේ තිබී නැවත උඩට මතු වී ආ අදහසකි. අනෙක මීට වසරකට පමණ පෙර මගේ සයිබර් මිතුරෙකු පල කර තිබූ අදහසකි.

ඒවා එකතු කොට එක සටහනක් ලිවීමට උත්සාහ නොකරමි. එකිනෙක අතර සම්බන්ධයක් තියේද නැද්ද කියා තීරණය කොට මේ කෙටි සටහනින් කියවෙන යම් අදහසක් ඇත්නම් එය පිළිවෙලකට ගොඬනඟා ගැනීම කියවන ඔබට බාර කරමි.

*********

1. සිද්ධිය වූයේ මීට වසර තුනකට පමණ පෙරය. ඉන් පෙර යමක් කිව යුතුය.

මාත් සමඟ පයින් යන්නේ ගැහැණියක් නම් මා පාර දෙසට ගොස් ඇයව අතින් අල්ලා අනෙක් පසින් යාමට යොමු කිරීම මතක ඇති කාලයක සිට මගේ පුරුද්දක් විය. මාත් සමඟ යන්නේ මගේ නැගණිය වුවත්, මව වුවත්, මිතුරියක වුවත්, පෙම්වතියක වුවත් ඔවුන්ව අනෙක් පසට දැමීම මා කලේ සිතා මතා නොවේ. එය මා පුරුදු වූයේ කවද්ද කොහොමද කියා මා දන්නේ නැත. කිසිම කෙනෙක් මගේ ඒ පුරුද්දට විරුද්ධත්වයක් පෙන්නුවේද නැත.

පෙර කී ඡායාරූපය නිසා මට සිහියට නැඟුනේ මීට වසර තුනකට පමණ පෙර මගේ ප්‍රියම්භිකාවිය හා සමඟ මුලින්ම එළියට ගිය දිනයයි. පුරුදු පරිදි පාරේ ගමන් කරන අතරතුර ඇයව අතින් අල්ලා මම පාර දෙසට මාරු වුනෙමි.

“මේ.. අද දවසට මාව දැන් දෙතුන් පාරක්ම පාරෙ මෙහා පැත්තට දැම්මා නේද? ඇයි ඒ?”

“හ්ම්.. ඔව්.. නිකන් ඉතින්..”

මගේ පුරුද්ද ප්‍රශ්න කිරීමට ලක් වූ විට එයට දීමට පැහැදිලි පිළිතුරක් මා සතු නොවීය. පැහැදිළිවම මා එය කලේ මා සමඟ ඉන්නා කාන්තාවන් කෙරේ ඇති සැලකිල්ල (as a protective gesture) නිසා වුවත් ඇය පෙන්වූ ආත්ම විශ්වාසය ඉදිරියේ ඒ බව ඇයට පැවසීමට මට හැකි වූයේ නැත.

“මම කෙල්ලෙක් නිසා වෙන්න ඇති නේද? ආයෙ එහෙම කරන්න ඕන නෑ හරිද?”

ඇය පැවසුවේ මඳ සිනාවක් නඟමිනි.

*********

2.

කෙනෙක්ට තමන්ගේ සහකරුවා/සහකාරිය කවුද කියා තීරණය කරන්නට තෝරා ගැනීම් ඇත්නම් එක්කෝ බලයෙන් යුත් කෙනෙක් තෝරා ගත හැක, එක්කෝ බලයෙන් අඩු ළමා වැඩිහිටියෙක් වැනි අයෙක් තෝරා ගත හැක.

අපේ සමාජයේ කාන්තාවන් වැඩිහරියක් තමන්ගේ සහකරු තෝරාගද්දි බලයෙන් වැඩි සහකරුවෙක් තෝරා ගැනීමට කැමැත්තක් දක්වන බවද පුරුෂයන් සහකාරියන්ව තෝරා ගැනීමේදී තමාට පාලනය කල හැකි බලයෙන් අඩු සහකාරියක් තෝරා ගන්නට කැමැත්තක් දක්වන බවද මා අසා තිබේ. එහි ඇත්ත නැත්ත ගැන මා කතා කරන්නට නොයමි.

නමුත් මා දකිනා අන්දමට ඔය දෙපිරිසම බලය යනු තමන්ගේ සහකරුවාව/සහකාරියව පාගා ගැනීමට ඇති හැකියාව කියා වරදවා වටහාගෙන ඇති බව නම් නිරීක්ෂණය කොට ඇති බව සඳහන් කරමි.

මා නම් බලය කියා අදහස් කරන්නේ දුෂ්ඨ බවින් සිත් පිත් නැතිව අනෙකා පාගා දමා පාලනයට නතු කර ගැනීම නොවේ. බලය කියා අදහස් කරන්නේ ආත්ම විශ්වාසය, ඉවසීම, සමාව දීමේ හැකියාව, අනෙකාට ගරුකිරීම, තම වැරදි පිළිගැනීමට මැළි නොවීම, තමන්ව පාලනය කරගැන්මට ඇති හැකියාව, දැනුමෙන් යුක්ත බව යන ලක්ෂණ ය. බලය යනු එයයි.

කෙසේ හෝ මා දැක ඇති අන්දමට නම් අපේ සමාජයේ බොහෝ පිරිමින් තමන්ට අභියෝගයක් විය හැකි කෙනෙක් තම සහකාරිය ලෙස තෝරා ගන්නට වැඩි කැමැත්තක් දක්වන්නේ නැත. තමන්ට අභියෝගයක් වන සහකාරියක් සමඟ සිටීමම ඔවුන් දකින්නේ ලජ්ජාවට කාරණයක් ලෙසය. බොහෝ පිරිමින් පතන්නේ තමාගේ ආරක්ෂාව පතන, තමන් පළමුකොට සිතන ගැහැණියෙක්වය. සමහර ගැහැණුන්ද තමන්ගේ සහකරු ඉදිරියේ යටහත් පහත් වන්නට, ඔහුගෙන් ආරක්ෂාව ලැබීමට කැමැත්ත ඇතුවා විය හැක.

ස්වාධීන ගති ලක්ෂන පෙන්නුම් කරන, අදහස් වලින් මෙන්ම තීරණ ගැනීමේදීද තමාත් සමඟ අත්වැල් බැඳගෙන කරට කර සිටිමින් තමා හට අභියෝගයක් විය හැකි බුද්ධිමත් යෙහෙළියක් සහකාරියක් ලෙස කෙනෙකුට ලැබෙනවා නම් එය ඔහුගේ වාසනාවක් බව නම් විශ්වාස කරමි.

තමන්ගෙන්ම වුවද පරිබව වලට ලක් වෙමින්, ගුටි කාගෙන ඕන දෙයක් කමක් නෑ කියා තමාත් සමඟම වැටී ඉන්නා සහකාරියක් ගැන කෙනෙක් තුළ ගෞරවයක් ඇති වන්නේ කෙසේ දැයි මට තේරෙන්නේ නැත.

මේවා පුද්ගලික කැමැත්ත අකමැත්ත පිළිබඳ කතන්දරය. මෙහි ලියා ඇත්තේ මගේ කැමැත්ත ගැනය. වෙන අයගේ කැමැති අකමැතිකම් වලට අභියෝග නොකරමි.

********

3. තුන් වෙනුව, මීට අවුරුද්දකට පමණ පෙර සයිබරයේ බොහෝ පිරිමින් මෙන්ම ගැහැණුද “බිරිඳ සැමියාට වැඳීම සාධාරණීයකරනය කිරීමේ කතිකාවතක..” යෙදී සිටි මොහොතක කසුන් චන්ද්‍රනාත් පතිරණ විසින් ලියා තිබූ අදහසකින්ය, මේ සටහන අවසන් කරන්නේ.

“…මා ප්‍රේම කලේ ආඩම්බරකාර ස්ත්‍රියකට ය. ස්වයං අභිමානයක් සහිත ගැහැණියකට ය. ස්වාධීන අනන්‍යතාවයක් ඇති කාන්තාවකට ය. නිවසට ගොඩ වන විට කකුල් ලෙව කෑම සදහා මම බලු පැටවෙකු ඇති කළෙමි…”

 

 

වැඳීම – ජාතියක නිවට බවේ සංකේතය

නූතන ලෝකය විසින් ක්‍රමයෙන් අතහරිමින් පවතින, නමුත් සංස්කෘතිය රැකීමේ නාමයෙන් අපි තවදුරටත් පවත්වාගෙන යන චාරිත්‍රයක් තමා ‘වැඳීම’ කියල කියන්නෙ.

සිංහලබෞද්ධ සංස්කෘතියේ හැදුන වැඩුන බොහෝ දෙනෙක්ට වගේම බණ්ඩාටත් මේ වැඳීම කියන චාරිත්‍රය නුහුරු දෙයක් නෙමේ.

අපේ රටේ ගොඩක් මව්වරු පියවරු සිංහල අලුත් අවුරුද්ද, උපන්දින වගේ දිනයන් වල වගේම ජීවිතයේ වැදගත්ය කියල සැලකෙන අවස්ථා වලට පිටත්වයාමට කලින් තමන්ට වඳින්න කුඩා දරුවන්ට පුරුදු කරනවා. එවැනි අවස්ථා වල අහල පහල තවත් වැඩිහිටියන් ඉන්නවා නම් ඒ වැඩිහිටියන් ඉදිරියේද කුඩා දරුවන් වැඳ වැටීම සාමාන්‍ය දෙයක්.

සමහර පවුල් වල දරුවන් දිනපතා පාසල් යන්න පිටත් වෙන්න පෙර සිය මාපියන්ට දණගසා වැඳ පිටත් වෙන බව බණ්ඩා දැකලා තියෙනවා. ඒ විතරක් නෙමේ, පාසලේදී පවා දරුවන්ට මේ චාරිත්‍රය දිරිමත් කරන්නේ පාසලේ ඉන්නා ගුරුවරුන්ට වැඳීමට සිසුසිසුවියන්ට පුරුදු පුහුණු කිරීමෙනුයි.

මේ විදියට වෙනත් කෙනෙකු ඉදිරියේ වැඳ වැටෙන එක සාමාන්‍යයකරණය වෙච්චි සමාජයක ජීවත් වෙන දරුවන් තම දෙමාපියන්, ගුරුවරුන්ගෙන් නොනැවතී තෑගි ප්‍රදානෝත්සවය වලදී තෑගි පිරිනැමීමට එන මැතිඇමතිවරුන් ඉදිරියේ පවා වැඳ වැටෙනවා. තමන්ට යම් යම් උපකාර කිරීමට ඉදිරිපත් වන පොහොසතුන්, ප්‍රභූවරුන් ඉදිරියේ වැඳ වැටෙනවා.

මීට මාස කිහිපයකට පෙර මේ හැසිරීමේ උච්ඡතම අවස්ථාවක් විදියට බණ්ඩා දැක්කේ ගායන තරඟයක් ලෙස පැවැත්වෙන රියැලිටි ටීවී වැඩසටහනකදී වයස විස්සේ විසිපහේ තරුණ තරුණියන් තමන්ගේ ගායන කුසලතාවය විනිශ්චය කරන්නට ඉන්නා ගායක ගායිකාවන් ඉදිරියේ වැඳ වැටීමේ සිද්ධියකුයි.

“අනේ මට මෙච්චර දේවල් කියල දීලා මේ තරඟයේ මෙච්චර දුරක් එන්න උදව් කරපු අහවල් සර්ට ගොඩාක් ස්තූතියි.. ගොඩාක් පිං…”

මේ හැසිරීම් සියල්ල සමාජයක් විදියට අපි පිළිගන්නා ‘හොඳ’ යයි සම්මත හැසිරීම් බව අමුතුවෙන් සඳහන් කරන්න ඕන නැහැ.

බණ්ඩාට ඉන්නවා අවුරුදු දොළහක විතර නෑදෑ දියණියක්.

කලින් කිව්වා වගේ සිංහල අලුත් අවුරුද්ද වැනි සංස්කෘතික උත්සව වලදී විතරක් නෙමේ, නෑදෑ හිතවතුන් එක් රැස් වන අවස්ථාවන් වල එකිනෙකාට සමුදීමේදී වයසින් අඩු අය වයසින් වැඩි අයට වැඳීම සිදු කෙරෙනවා. ඒ වගේ වෙලාවට කිසිවෙකුට වඳින්නේ නැතුව ශේප් න්‍යාය අනුගමනය කරමින් ඉන්න බණ්ඩාට වැඩ වරදින්නේ මේ කුඩා දියණිය නිසයි..

“අම්මේ අම්මේ.. බාප්පා එයාට වඳින්න දෙන්නෑ. එපාම කියනවා”

බණ්ඩාගේ වැඩිහිටි නෑදෑයන්ට අනුව බණ්ඩා කරන්නේ අර කුඩා දරුවාට ‘හොඳ ළමයෙකු’ වීමට තියෙන අවස්ථාව නැති කිරීමක්.

“කරුණාකරලා මේ ළමයා හදාගන්න දෙන්න. ඔය පොඩ්ඩක් වැන්දා කියල මොකද වෙන්නේ?”

බණ්ඩාගේ වැඩිහිටියන් බණ්ඩාට දොස් තියන්නේ ඒ විදියට.

යම් පිරිස් ඉදිරියේ වැඳ වැටීම ‘හොඳ’ බවේ ලක්ෂණයක්ය කියන එක අපේ සමාජයේ තියෙන සම්මතයක්. වෙන කෙනෙක් ඉස්සරහා වැඳ වැටෙන්නේ ඇයි? කියලා අහපුවම ලැබෙන්නේ,

“හිතේ තියෙන ගරුත්වය පෙන්නන්නයි වඳින්නේ. ගරු කරනවා නම් වඳින්න බැරි ඇයි?” වගේ උත්තර.

ඒත් මේ වැඳ වැටීම කියන්නේ ගරුත්වය පෙන්වීමේ සංකේතයක්ද කියන එක බණ්ඩාට කාලයක් තිස්සේ තිබුන ප්‍රශ්නයක්.

බණ්ඩාට පේන විදියට නම් වැඳීම කියන සංකේතය භාවිතා වෙන්නේ ගෞරවය ප්‍රදර්ශනය කිරීමේ සංකේතයකට වඩා යටහත් පහත් බව ප්‍රදර්ශනය කිරීමේ සංකේතයක් විදියට. ගැති බව, කීකරු බව පෙන්වීමේ සංකේතයක් විදියට. අවනත බව පෙන්වීමේ සංකේතයක් විදියට.

ඔය අවනත බව, ගැති බව, යටහත්පහත් බව වගේ හැඟීම් ප්‍රදර්ශනය කිරීමේදී යම් යම් සාධක බලපාන බවයි බණ්ඩාට හිතෙන්නේ. උදාහරණයක් විදියට,

– සමාජ භූමිකාව අනුව… (දෙමව්පියන්, ගුරුවරුන්, නෑදෑයන්)

– වයස අනුව… (පවුලේ වැඩිමහලුන්, නෑදෑවන වයසින් වැඩි අය)

– තනතුරු… (තමාට වඩා වැඩිමල් ඉහළ තනතුරක් දරන අය ඉදිරියේ වැඳ වැටෙන අයෙක් තමන්ගේ නිවසේ මෙහෙකාරකම් කරන තමන්ට වඩා වැඩිමල් කාන්තාව හෝ පිරිමියා ඉදිරියේ වැඳ වැටෙන්නේ නැහැ. සමහර පවුල් වල දරුවන් පවා බලයෙන් අඩු යැයි සම්මත මෙහකාරයන්/මෙහෙකාරියන්ට වඳින්නේ නැහැ)

– බලය… (තෑගි ප්‍රදානෝත්සවය දවසට ගුරුවරු, ඇමතිවරු ඉස්සරහා දණින් වැටෙන දරුවන් පාසලේ කසළ ඉවත් කරනා පුද්ගලයාට පෝළිමේ ගොස් වඳිනවා දැකල තියෙනවද?)

– ලිංගිකත්වය… (සමහර පලාත් වල බිරියන් සැමියන්ට වැඳීම සිදු කරනවා)

– මීට අමතරව පූජ්‍යය පක්ෂය… (මේ පිරිස ඉදිරියේ එකී මෙකී නොකී සියලු දෙනා වයස තරාතිරම නොබලා වැඳ වැටෙනවා)

 

 

කොයි විදියට කිව්වත් සමහරුන්ට අනුව වඳින්නේම ගෞරවය පෙන්නන්නලු. ඒ වෙලාවලදි බණ්ඩා අහන ප්‍රශ්නය තමයි,

“ඒ කියන්නේ අපේ සමාජයේ දෙමව්පියන් දරුවන්ට ගරු කරන්නේ නැද්ද? ගුරුවරුන් සිසුන්ට ගරු කරන්නේ නැද්ද? වයසින් වැඩි අය වයසින් අඩු අයට ගරු කරන්නේ නැද්ද? ගරු කරනවා නම්, වැඳීම කියන්නේ ගරුත්වය පෙන්වීමේ සංකේතයක් නම්.. ඇයි අපිට ඔය කිව්ව අය දරුවන්ට, සිසුන්ට, වයසින් අඩු අයට, බලයෙන් අඩු අයට වඳිනවා දකින්න ලැබෙන්නෙ නැත්තේ?” කියන ප්‍රශ්නය.

 

 

“ඒත් අපේ ඉස්කෝලෙ සර් හම්බුනාම වඳින්නේ නැතුව ඉන්න මොකක්ද මොකක්ද වගේ”

දවසක් යාලුවෙක් බණ්ඩා එක්ක කිව්ව කතාවක්. යාලුවාගේ ඒ කතාව පිටිපස්සෙ හැංගිලා තිබ්බ යථාර්තය තේරුම් ගන්න බණ්ඩාට එච්චරම අමාරු වුනේ නැහැ.

සමාජයෙන් සම්මත කරන ලද නිශ්චිත භූමිකා ඉදිරියේ යටහත් පහත් බව පෙන්වලා තමන්ගේ ‘හොඳකම’ පෙන්වන්න සමාජය දීලා තියෙනවා වැඳීම කියන සංකේතය. ඉතින් යම් අවස්ථාවක මේ ‘හොඳකම’ හෙවත් යටහත් පහත්, කීකරු බව පෙන්වීමේ සංකේතය භාවිතා නොකරනවා කියන්නේම ඒක ‘හොඳ’ හැසිරීමක් පෙන්වන්න තිබ්බ අවස්ථාවක් පැහැර හැරීමක්. ඒ කියන්නේ එහෙම කෙනෙක් උගන්නපු ගුරුවරයාටවත් නොවඳින කෙනෙක්. වඳින්නේ නැති එක උද්දච්ඡ කමේ ලක්ෂණයක් !

ඔය විදියටයි මගේ මිතුරාගේ හිතේ වරදකාරී හැඟීම (guilt) නිර්මාණය කෙරෙන්නෙ.

ඇත්තම කියනවා නම් කවුරු කාට වැඳගත්තත් පුද්ගලිකව බණ්ඩාට නම් ඒක අදාල නැහැ. ඕනම කෙනෙක්ට ඕනම කෙනෙක් ඉස්සරහා වැඳ වැටෙන්න විතරක් නෙමේ, පොළවේ පෙරලි පෙරලි පස් කාලා අන්තිමට ඕනම කෙනෙක්ගේ පශ්චාත්භාගය ලෙවකන්නත් නිදහසත් තියෙනවා. ගැටළුවක් ඇත්තේම නැහැ.

නමුත් සමාජයක් විදියට අපගේ අනාගත පරපුර වන දරුවන්ට අධිකාරී බලය, තනතුරු, සමාජ භූමිකා වලට අවනත වෙන විදියේ සංකේත හුරු කරවමින් ඒ අන්දමේ මානසිකත්වයක් උරුම කරලා දෙන එකට නම් බණ්ඩා කොහෙත්ම එකඟ නැහැ.

ඒකයි පෞරෂ හීන, නිවට, බියගුළු පරපුරක් දැනට ඇතිවෙලා තියෙන්න සහ ඉදිරියටත් ඇතිවෙන්න ඔය වැඳීම කියන සංස්කෘතික ලක්ෂණය සෘජුවම බලපාන බව බණ්ඩා තදින්ම විශ්වාස කරන්නෙ.

තවමත් කවුරුන් හරි කියනවා නම් “නෑ නෑ වඳින්නේ ගෞරවය ප්‍රකාශ කරන්න විතරමයි” කියල, බණ්ඩා ඒ අයට කියන්නේ එක දෙයයි.

ලංකාවේ සමහර පලාත් වල විවාහ උත්සව වලදී සිරිතක් තියෙනවා මනාලිය විසින් මනාලයාට වඳින. ඒ මනාලිය, මනාලයා ඉදිරියේ වැඳ වැටෙන්නේ මනාලයාට තියෙන ගරුත්වයට නම්, අපේ සංස්කෘතියේ මනාලයන්ද සිය මනාලියන්ට ගරු කරනවා නම්..

කවදා හරි විවාහ මංගල උත්සව වලදී මනාලයන් විසින් මනාලියන්ට වඳින එක මනාලයාට ලජ්ජාවට කාරණයක් නොවන, මනාලයාගේ පිරිමිකමට අභියොගයක් නොවන, සාමාන්‍යය සම්ප්‍රදායක් වුන දවසට ඇවිත් බණ්ඩාට කියන්න.

එදාට අපි කවුරු කවුරුත් පිළිගන්නම් වැඳීම කියන්නේ යටහත් පහත් බව පෙන්වීමේ සංකේතයක් නෙමේ, ගෞරවය පෙන්වීමේ සංකේතයක් කියල.

එතකන් නම් ‘වැඳ වැටීම’ කියන්නේ ගෞරවය ප්‍රකාශ කිරීමේ සංකේතයක්ය කියලා පිළිගන්න පියවි සිහියෙන් ඉන්න කිසිම කෙනෙක්ට පුළුවන් වේවිය කියලා බණ්ඩා හිතන්නේ නැහැ

 

 

දිනපොත

කුමාරි අක්කා බඳිනවලු. අද හවස ලොකු අම්මා ඇවිත් වෙඩින් එක කියල ගියා. උත්සවය තියෙන්නේ 24 වෙනිදා. තව සති දෙකකට පොඩ්ඩක් වැඩියෙන් කල් තියෙන්නෙ. මාසෙ මුල වුනාට පඩියෙන් බාගෙකටත් වඩා ඉවරයි. ශික් ! මෙච්චර අමාරුවෙන් රෝල ගහගෙන ගෙනියන මාසෙ අස්සට ඔහොම එකක් ආවාම මාරම අමාරුයි. ඒත් මොනව කරන්නද, නොගිහින් බැහැ.

“නොගියොත් නෑදෑයෝ මොනව නොකියයිද?”

අඳින්න කියල හරිහමන් ඇඳුමකුත් නැහැ. කමක් නෑ. හැමදාම අඳින සුදු ෂර්ට් එකයි කළු කලිසමයි ඇඳලා ටයි එකක් දානවා මම. එතකොට ශේප්. නංගිට අලුත් ඇඳුමක් අරන් දෙනව. ගවුමක් හරි මොකක් හරි. මේකි කැමතිම කොට ගවුම් වලට, ඒවා කරන්න දෙන්න බැහැ.

“වෙඩින් එකට එන මිනිස්සු මොනව නොකියයිද?”

නංගි ගැන නරකක් හිතුවොත් මටත් එක්ක ලැජ්ජාව. අනික ඒක අපේ පවුලටම හරි නෑ. මේකි අපේ වහලෙ යට ඉන්නකල් නටන්න දෙන්න හොඳ නෑ.

නංගි කැම්පස් එකේ කොල්ලෙක් එක්ක හුටපටයක් පටන් අරගෙන කියල යාලුවන්ගේ මාර්ගයෙන් පොඩි ආරංචියක් ඇවිත් තියෙන්නෙ. ඇතුලෙ මගෙ කන්ටැක්ට්ස් තියෙන නිසා හොඳයි. මමයි තාත්තයි මෙච්චර අමාරුවෙන් උගන්නල ඕකිව කැම්පස් ඇරියෙ ඒකිට ඕන ඕන එකාලා එක්ක රවුම් ගහලා අනාථ වෙලා එන්න‍යැ.

“මිනිස්සු මොනව නොකියයිද මේ කතා ආරංචි වුනොත්”

හදිසියේ බඩ කරගෙන එහෙම ගෙදර ආවොත් වහකාලා මැරෙන්න වෙන්නෙ. කොහොමද අපි ගමේ උන්ට පේන්න පාරෙ බැහැලා යන්නෙ එහෙම දෙයක් වුනොත්? හැබැයි ඉතින් කවුරු වුනත් කමක් නෑ යමක් කමක් තියෙන පවුලකින් නම්, හිල්ටන් මාමාගේ දුව බැන්දේ ඉංජෙක්වනෙ. තට්ටු දෙකේ ගෙයයි වාහනෙයි එක්ක. උන්ට තියෙන මොළේ අපේ එකීට නැති හැටි. නංගිට අල්ලලා දෙන්න ඕන හොඳ අත්තක්. ගමේ උන්ට පේන්නත් එක්ක. අක්කත් අර වසවර්තියෙක් බැඳගෙන දහදුක් විඳින එකේ..

අක්කා බැඳලා ඉන්න රුවන් අයියා නම් මහම මහ කාළකණ්ණි නරුමයෙක්. බැඳලා මුල් අවුරුද්දෙ දෙකේ හොඳට හිටියට දැන් නම් අක්කව තඹ සතේකට ගනන් ගන්නෙ නෑ. පුදුම දුකක් අක්කා විඳින්නේ දාසියෙක් වගේ වැඩ කර කර. හැමදාම හවසට කටගොන්නක් බිගත්ත ගමන්ලු. හම්බ කරන හැම සතේම ඔහේ නාස්ති කරනවලු. කීපවිටක් අක්කට අත උස්සලත් තියෙනවද කොහෙද. පවුලෙ අය මට ඒ වැඩි විස්තර කියන්නෙ නෑ, මම ප්‍රශ්න ඇති කරගනියි කියල බයට. ඒක නිසා වෙන්න ඕන අක්කා කීපදවසක්ම අඬාගෙන ආවේ රුවන් අයියාගෙන් දික්කසාද වෙන්න ඕන කියල. අක්කා කිව්වට දික්කසාද වෙන්න දෙන්නෙ කොහොමද?

“අහල පහල මිනිස්සු මොනවා නොකියයිද? මිනිස්සු අහන ප්‍රශ්න වලට කොහොම උත්තර දෙන්නද අපි?”

උජාරුවට වෙඩින් අරගෙන අවුරුදු තුනහමාරෙන් දික්කසාද වුනා කිව්වම ! මොන තරම් ලැජ්ජාවක්ද. ගමේ උන් හිනා වෙයි අපිට. එක එකාගේ කතා අහනවට වඩා සැපයි විඳව විඳව හරි ජීවත් වෙන එක.

අම්මා කිව්ව වගේ අක්කා ඉක්මනටම දරුවෙක් හදාගත්තා නම් හරි. එතකොට ඕවා ඇරිල යයි කියලයි අම්මා නම් කියන්නෙ. අනික දැන් ගමේ උනුයි මගේ යාලුවොයි හැමෝම මගෙන් අහන්නේ “අක්කට තාම ළමයි නැද්ද, ළමයි නැද්ද” කියල.

“මට දෙන්න උත්තර නෑ. වස ලැජ්ජාව”

අක්කා කියන්නේ ළමයි හදන්න බයයි, රුවන් අයියා එක්ක දිගටම ජීවත් වෙන්නෙ කොහොමද කියලා හිතාගන්න බෑ කියල. මේකි මෙතන හදන්නෙ ගමේ මිනිස්සු ඉස්සරහ අපේ පවුලෙම මූණවල් වල දැළි ගාන්න. මේ පවුල මේ තත්වෙට ගෙනාවේ කොච්චර නම් අමාරුවෙන්ද?

පවුලේ ප්‍රශ්න මදිවට නිරංජිත් වදේ ගහනවා ඉක්මනටම බඳිමු බඳිමු ගගා. ගෙදරින් කේස්ලු මා එක්ක යාලුවෙලා දැන් ගොඩක් කල් නිසා. නිරංජිගේ නෑදෑයො යාලුවෝ එහෙම ඔක්කොම බැඳලලු. ඒකි විතරලු තාම බැඳලා නැත්තේ.

“ඒකිට ඒ අයට මූණ දෙන්න බෑලු”

දකින දකින තැන අහනවලු බඳින්නේ කවද්ද බඳින්නේ කවද්ද කියල..

මේකිට තේරෙනවයැ මගේ ඔලුවෙ තියෙන ප්‍රශ්න. ඇයි යකො වෙඩිම ගන්න අඩුම ගානේ ලක්ෂ දහයක් පහලවක්වත් ඕනි. ඕකට ලෝන් එකක් දාගන්න බලාගෙනම වෙඩිම ප්ලෑන් කරන්න ඕනි. අපේ ඉස්කෝලෙ පන්තියේ හිටිය රනිඳුවා වෙඩිමක් නොගෙන බැන්දා කියල උගෙම යාලුවෝ ඌට කිව්ව කතා ඌ දන්නවා නම් මෙලහකට ඌ මූදෙ පැනලා. ඌ කියනවා ඌට වෙඩිමට ගියෙ රුපියල් විසිදහයිලු. රෙජිස්ටාර් ගාවට ගිහින් බැඳලා ළඟම යාලුවො ටිකට රෑට බොන්න අරන් දුන්නලු. ඌයි කෙල්ලයි රෑට කඩෙන් බුරියානි ගෙනත් කාලා නිදාගත්තලු. ඌ නම් කියන්නෙ දැන් ඌ ෆුල් ආතල් එකේ ඉන්නව කියල. බැඳලා ජීවත් වෙන හැටි කලින්ම ප්ලෑන් කරපු නිසා සල්ලි ප්‍රශ්න නැති තරම්ලු.

“ඒත් ඉතින් කොහොමද ඔහොම කරල පාරෙ තොටේ බැහැලා යන්නෙ. මිනිස්සු මොනවා නොකියයිද?”

මම එහෙම බැන්දොත් අම්මටයි තාත්තටයිනෙ ලැජ්ජාව. මම එකම පුතා නිසා ණය වෙලා හරි හැමෝගෙම කටවල් වැහෙන්න ලොකු වෙඩිමක් ගන්න එක එයාගෙ එකම ආසාව කියලනෙ අම්මා හැම වෙලේම කියන්නෙ..

කොහොම හරි ලබන අවුරුද්දෙ අන්තිම වෙද්දිවත් ලෝන් එකක් දාලා සුපිරියට මගෙ වෙඩිම ගන්න ඕන. බැඳලා අවුරුද්දක් විතර යද්දි හදනවා කොලු පැටියෙක්.. අවුරුදු දෙකෙන් ගන්නවා පොඩි කාර් එකක් ලීස් එකක් දාලා.

“ගමේ ඉන්න ඊරිසියා කාරයන්ගේ කටවල් වැහෙන්නම”

ඊට පස්සෙ ඉතින් හැමදාම බතුයි කරෝලයි සම්බෝලයි කකා ඒ ණය අවුරුදු ගාණක් ගෙව්වත් සැපයි. අපි කන බොන හැටි මිනිස්සු දන්නවයැ. ඔලුව කෙළින් තියාගෙන පාරෙ යත හැකි එතකොට මටයි මගෙ අහිංසක අම්මටයි තාත්තටයි.

බැරි වෙලා හරි මගෙ ප්ලෑන් ටික ඔහොම කරගන්න බැරි වුනොත් එහෙම.. ඒ කියන්නෙ නංගි දැන් යාලුවෙලා ඉන්න එකා එක්ක තියෙන සම්බන්ධේ කඩලා දාලා ලොකු ගෙයකුයි වාහනයකුයි තියෙන පොරකට බන්දලා දීලා, අක්කා රුවන් අයියාගෙන් දික්කසාද වෙන එක නවත්තලා ළමයෙක් හදන්න ඒකිගේ හිත වෙනස් කරලා.. ලෝන් එකක් දාලා මගෙයි නිරංජිගෙයි වෙඩිම අරගෙන අවුරුදු දෙකෙන් කාර් එකක් අරගෙන මගේම කියල කොලු පැටියෙක් හදාගන්න බැරි වුනොත් එහෙම..

වහ කාලා මූදෙ පනින්න තමා වෙන්නෙ..

ඇයි? ඕවා ඔහොම ඔය විදියටම කරගන්න බැරි වුනොත්..

“ගමේ උන් අපිට මොනවා නොකියයිද?”

.

.

.

– දෙසැම්බර් 28, 2017

ලාංකික ජන මනසේ දිනපොත

බස් අසංස්කෘතිය

දවස් කිහිපයකට කලින් මගේ මිත්‍ර සුජිත් ප්‍රියන්ත මුහුණු පොතේ පෝස්ට් එකක් දාලා තිබුනා ගුවන් තොටුපල කොටුව ඒසී බස් රථයේ ගමන් කරන හැම මඟියෙක්ගෙන්ම කොළඹින් ගොඩවී කොහෙන් බැස්සත් එකම මුදලක් (රුපියල් එකසිය විස්සක්) අය කරන හැටි සහ කිසිම මඟියෙක්ට ටිකට් පත් නිකුත් නොකරන හැටි ගැන. සුජිත් තවදුරටත් කියල තිබ්බා ඔහු විසින් බසයේ කොන්දොස්තරගෙන් තම ටිකට් පත ඉල්ලද්දි “හැමදාම මෙහෙම තමයි වෙන්නෙ” කියන නිදහසට කාරණය කොන්දොස්තර ඉදිරිපත් කල හැටිත් මුළු සිද්ධිය පුරාවට අනෙක් මඟීන් නිහඬව බලා සිටි හැටිත්.

සුජිත්ගේ පෝස්ටුව කියවද්දි මට මතක් වුනේ දවසක් මම මුහුණ දුන්න ඒ හා සමානම අත්දැකීමක්. ඒත් ගුවන්තොටුපල කොටුව ඒසී බස් එකේමයි.

දවසක් මම කඳානට එන අදහසින් කොටුවෙන් නැග්ගා බස් එකට. බස් එකට නැගලා විනාඩියක් දෙකක් යන්න කලින් තේරුනා නියමිත විදියට බස් එකේ ඒසී එක වැඩ නැති බව. ඒසී එක වැඩ නැති වුනාට නියමිත විදියට ජනෙල් වහලා කර්ට්න් එහෙම දාලා, මොකද එහෙම නැත්නම් මිනිස්සු නග්ගගන්න බෑනෙ ඒසී බස් එකක්ය කියල. නැගලා ටික වෙලාවක් ගියයින් පස්සෙ තමයි තේරෙන්නේ මේක ඒසී නැති ඒසී බස් එකක්ය කියල.

කෝම කෝම හරි දැන් කොටුවෙ ඉඳලා කටුනායකට ගමන පටන් ගත්තා. එන්න එන්නම එකා දෙන්නා ගානෙ බස් එකේ සෙනඟත් වැඩි වෙනවා. බස් එක ඇතුලේ රස්නෙත් සෙනඟ එක්ක එන්න එන්නම වැඩි වෙනවා. වරින් වර බස් එක නවත්තලා කොන්දොස්තර තැන ඒසී එක හදන්න ට්‍රයි කරනවා (ට්‍රයි කරන බව පෙන්නනවා?)

ගමන පටන් අරගෙන විනාඩි විස්සක් විසිපහක් පහු වුනායින් පස්සෙ බස් එක ඇතුලේ මනුස්සයෙක්ට ඉන්න බැරි තරම් රස්නෙයි. ජනෙල් වහල නිසා ඇතුලට කිසිම වාතාශ්‍රයක් එන්නෙ නැහැ. මිනිස්සු ඉහින් කටින් දාඩිය දාගෙන එකිනෙකාගේ මූණ බලාගනිමින් “චික්.. ශිට්” ගගා හිතින් බැණ බැණ ඉන්නවා හැර වෙන මුකුත්ම කරන්නෙ නෑ. ඉවසලා ඉවසලා බැරිම තැන මම ඉඳගෙන හිටිය පිටිපස්සෙම සීට් එකෙන් නැගිටලා ගියා කොන්දොස්තර තැන ගාවට.

“මේ.. මහත්මයා.. බස් එකේ ඒසී එක වැඩ නෑනෙ. මාර දාඩියක්නෙ දාන්නෙ”

“ඔව් ඒසී එකේ පොඩි කේස් එකක්. මම දැන් දෙතුන් පාරක්ම බැලුවා හදන්න”

“ඒක අදාල නෑනෙ මහත්මයො.. ඕගොල්ලො සල්ලි ගන්නවනෙ ඒසී එකටත් එක්ක. ඒසී එක වැඩ නැත්නම් සාමාන්‍ය ගාන ගන්න ඕන ඩබල් ගන්නෙ නැතුව. මෙතන වෙලා තියෙන්නෙ ඩබල් ගෙවලා නෝමල් බස් එකකටත් වඩා අමාරුවෙන් යන්න වෙලා තියෙන එක”

“හෝව් හෝව්.. බස් එක නවත්තන්න.. නවත්තන්න”

ඩ්‍රයිවර් විසින් බසය නවත්වයි.

“දැන් මේක හදන්න බැයි නම් මම මොකක්ද කරන්න ඕනෙ?”

“හදන්න බැයි නම් මට මගේ සල්ලි දෙන්න ආපහු. මුළු ගානම ඕන. මගින් බහින්න නෙමේනෙ මම නැග්ගේ”

“හරි දැන් ඔයාට සල්ලිද ලොකු?… ආ මෙන්න.. සල්ලි තමා ලොකු !”

මම ඒකට උත්තරයක් නොදී මම මුලින් ගෙව්ව මුලු මුදලත් අරගෙන බස් එකෙන් බැස්සා. ඔතන කාරණා දෙකක් තියෙනවා.

පළවෙනි එක තමා කට උත්තර නැති වුන කොන්දොස්තර මට කිව්ව් කතාව

“සල්ලි තමයි ලොකු නේද?”

ඇයි යකෝ මම හම්බ කරපු සල්ලි මට ලොකුයි තමා. යම් කෙනෙක්ට තමා යම් සේවයක් බලාපොරොත්තුවෙන් මුදලක් ගෙවද්දි ඒ සේවය උපරිමයට අපේක්ෂා කරන එකත් තමා හම්බ කරපු අන්තිම රුපියලේ අයිතිය දක්වා සටන් කිරීමත් පාරිබෝගිකයෙක් සහ පුරවැසියෙක් විදියට ඕනම කෙනෙක්ට තියෙන අයිතියක්. එහෙම කරන එක අයිතියකටත් වඩා වගකීමක්.

ඔය කොන්දොස්තර කියපු “සල්ලි තමා ලොකු?” කියන කතාවට තියෙන්නෙ ආගමික පසුබිමක්. සල්ලි කියන දේට සෘණාත්මක වටිනාකමක් දීලා තියෙන, සල්ලි හම්බකරන එක නරක දෙයක් කියල කියවෙන, සල්ලි දිහා සරපයෙක් හා සමාන විදියට බලන්න පුරුදුකරන ආගමික පසුබිමකින් එන මිනිස්සු තමයි ඉතුරු රුපියල ඉල්ලුවත් “සල්ලිද ලොකු” වගේ කතා කියන්නෙ. ඇයි ඉතින් සල්ලි කියන්නෙ මාරම නරක කළු රාක්ෂයෙක් නෙ.

තමාගේ වුනත් සල්ලි ඉල්ලන එකා නරක මිනිහා, අනුන්ගේ වුනත් සල්ලි පූජා කරන එකා හොඳ මිනිහා.

ඒක තමයි පළවෙනි කාරණය.

දෙවනි කාරණය තමා මගේ සිද්දියේදි වගේම සුජිත්ගේ සිද්දියේදිත් බස් එකේ හිටිය අනිත් මිනිස්සුන්ගේ හැසිරීම. තමන් අසාධාරණයට පත් වුන අවස්ථාවන් වලදී ඇටිකෙහෙල් කෑ රිලව් වගේ බකන් නිලාගෙන ඉඳීම. ඕකට හේතුව සරලවම කියනවා නම්, අපේ මිනිස්සු යම් පද්ධතියක ඉන්න අධිකාරිබලය හිමි තැනැත්තා කෙරෙහි ඉබේම දක්වන යටහත්පහත් බව.

බස් එකට නැග්ගම කොන්දොස්තරට බයයි, ඉස්පිරිතාලෙට ගියාම ඇටෙන්ඩන්ට්.. නර්ස්ගේ ඉඳලා දොස්තර දක්වාම බයයි, ප්‍රාදේශීය සභාවට ගියාම එතන ඉන්න කැෂියර්ට බයයි, තමා ඡන්දෙ දීලා පත් කරන දේශපාලකයට බයයි..

ඒ කියන්නෙ සිස්ටම් එකක ‘පොර’ වෙලා ඉන්න එකා ඉස්සරහ නැට්ට පුකේ ගහගෙන ඔලුව පාත් කරගෙන ඉඳල ගෙදර ඇවිත් වටේ ඉන්න අය එක්ක ඌට බනිනවායින් එහාට දෙයක් කරන්න දැනුමක්වත්, උවමනාවක්වත් පෞරෂයක්වත් අපේ සමාජයෙන් බිහිවන මනුස්සයෙක්ට නැහැ.

මේකට මූලිකම හේතුවක් තමා මේ ප්‍රොෆයිලය හරහා කාලයක් තිස්සේ කියන,මේ මිනිස්සුන්ව කුඩා දරුවන් කාලේ වේවැල මඟිල් පාලනය කිරීම. දෙමව්පියන් සහ ගුරුවරුන් කියන අධිකාරි බලයන් ඉස්සරහා දෙකට නැමිලා අවනත වෙන විදියේ ළමා පරපුරකින් බිහි වෙන්නේ බස් එකේ කොන්දොස්තරගෙන් ටිකට් එක ඉල්ලන්න තරම් කොන්ද පණ නැති නිවටයන් පිරිසක් තමා.

කොන්ද පණ තියෙන මිනිස්සු එකතු වෙලා ප්‍රශ්න කලා නම් බස් අස්සෙ තියෙන කුජීත වෙච්ච ‘බස් සංස්කෘතිය’ ඉතාම ලේසියෙන් වෙනස් කරන්න පුළුවන්. ටිකට් එක ගන්න එකේ ඉඳන්, ඒසී එක වැඩ කරන එකේ ඉඳන්, හරියට ඉතුරු සල්ලි දෙන එකේ ඉඳන්, මනුස්සයෙක්ට දරන්න බැරි තරමට කන පැලෙන්න සිංදු දාන එකේ ඉඳන්, මඟීන්ට කතා කරන විදිය දක්වා දැනට පවතින ගඳගහන සංස්කෘතිය වෙනස් කරන්න පුළුවන් හැම බස් රථයකටම ප්‍රශ්න කරන මඟීන් දෙන්නෙකුයි, ඔහු වටා එක් වෙන සමූහයකුයි (තවත් තුන් හතර දෙනෙකුයි) ඉන්නව නම්.

මිනිස්සු ප්‍රශ්න කලා නම් ඕකුන් ඔය විදියට නටන්නේ නෑ. කොහෙද ඉතින්, අපේ මිනිස්සුන්ගේ කොඳු නාරටි ටික දෙමව්පියොයි, ගුරුවරුයි එකතු වෙලා කඩලා මුංව නිවටයෝ කරලනේ සමාජයට දාන්නේ.

ඉතින් කොහෙද ගොඩ ඒමක්?

ආදරය, වෛරය, පළිගැනීම සහ අශිෂ්ඨත්වය

මගේ ළඟම මිතුරියක් ඇයගේ සැමියාගෙන් දික්කසාද වෙන්න තීරණය කරල තියෙන බව දැනගන්නට ලැබුනේ මීට මාසයකට විතර කලින්.

 

මේ මම සහ ඇය අතර දින කීපයකට කලින් සිදුවෙච්චි කතාබහක්,

 

“දැන් මොකද තත්වෙ? උඹ අවුලක් නැතුව හොඳින් ඉන්නව නේ?”

 

“ඔව් බං, ශේප් එකේ ඉන්නව. ඉක්මනටම මේ ප්‍රශ්නෙ විසඳගන්නයි මට ඕන. ලෝයර් හම්බෙලා විස්තර ටික කතා කරගත්තා. වැඩ ටික ලෑස්ති කරගත්තයින් පස්සෙ සතියකින් විතර ඩිවෝස් එක දානවා”

 

“හ්ම්.. ඒක හොඳයි.. කල් අරින්නැතුව ඉක්මනටම ඕක කරගන්න බලහං”

 

“මහේෂ්ගෙන් මාර කරදරයක් අනේ තියෙන්නෙ.. මගේ ෆෝන් එකට එකදිගට කෝල් ගන්නවයි මැසේජ් කරනවයි. එයාට සමාව දෙන්නලු. තව චාන්ස් එකක් දීලා බලන්නලු. මැසේජ් වල මට වඳින්නැති ටික විතරයි. මම ආන්සර් කරන්නෙත් නෑ, රිප්ලයි කරන්නෙත් නෑ. අපේ අම්මලටයි අක්කලටයි එකදිගට කෝල් කරනවලු. දැන් නම් වදයක් වෙලා තියෙන්නෙ”

 

“ඉතින් සිම් එක මාරු කරහංකො. ප්‍රශ්නෙ ඉවරයිනෙ.”

 

“සිම් එක මාරු කරන එක නම් කරන්න පුලුවන්. ඒත් මම මාරු කරන්නෑ”

 

“ඇයි ඒ?”

 

“බෑ අනේ”

 

“මහේෂ්ව ෆේස් බුක් එකෙන් අයින් කලානෙ?”

 

“ඒත් නෑ”

 

“ඇයි අයින් නොකලෙ?”

 

“මට පෙන්නන්න ඕන ඌටයි උගේ එවුන්ටයි මම ඌ නැතුව හොඳින් ඉන්නව කියල. මම ගිය සතියෙ ගිය ට්‍රිප් එකේ ෆොටෝස් දැම්මා ඌට පේන්න. මම කොටට ඇඳන් ගියේ ට්‍රිප් එකම. මහේෂ් කැමති නෑනෙ මම කොටට අඳිනවට. මම ප්ලෑන් කරන් ඉන්නෙ ලබන මාසෙ බැංකොක් යන්න තව යාලුවො හතර දෙනෙක් එක්ක. ඒකෙ ෆොටෝසුත් දානවා ඕකට පේන්න”

 

“ඇයි එහෙම කරන්නෙ? මොකක්ද ඒකෙන් ඔයා බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ?”

 

“මම කිව්වෙ.. මට ඕන ඌට රිද්දන්න?”

 

“ඇයි ඒ ඌට රිද්දන්නෙ? ඔයිට වඩා හොඳ නැද්ද ඌව අල්ලගෙන ඇවිත් අතපය ටික බැඳලා දාලා කට්ටකින් ඇනලා ඇනලා වදදීලා මැරුවනම්.. එතකොට ගොඩාක් රිදෙයිනෙ.. ඒකනෙ උඹට වෙන්න ඕන?”

 

“නෑ….. එහෙම නෙමේ..”

 

“උඹ ඌ උයපු කෑම කෑවෙ නැද්ද? ඌ එක්ක තුරුල් වෙලා නිදාගත්තෙ නැද්ද? එහෙම උඹත් එක්ක කාලයක් ජීවිතය බෙදාගත්ත මනුස්සයට රිද්දල උඹ බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ මොන වගේ ආතල් එකක්ද? තරහ වෙන්න එපා මචන් කිව්වට. උඹ දැන් ඌ විඳවනව බලාගෙන උඹ පස්සෙ බල්ලෙක් වගේ එනව බලාගෙන ගන්නෙ මහ අමන ආතල් එකක්..”

 

“උඹ කියන්නෙ දැන් මං මොකක්ද කරන්න ඕන?”

 

“මම උඹට කරන්න ඕන දේ කියනව නෙමේ. උඹ බබෙක් නෙමේනෙ. මං කිව්වෙ උඹ දැන් කරන දේ ගැන මට හිතෙන දේ.. උඹ ඌව අත ඇරියා කිව්වට උඹ ඌව අත අරින්න හිතලවත් නෑ. උඹ තාම හිතන්නෙ ඌ ගැන. උඹ මේකප් දාගෙන සෙල්ෆි ගහන්නෙ ඌට පේන්න. ඒ ෆොටෝ ෆේස්බුක් දාන එක ගැන හිත හිත. උඹ ට්‍රිප් යන්නෙ ඌට රිද්දන්න. ඇඳුම් අඳින්නෙ ඌට රිද්දන්න. කොටින්ම උඹෙ ඔලුවෙ දවසම ඉන්නෙ ඌ. ඉතින් කොහොමද උඹ කියන්නෙ උඹ ඌව අත ඇරියා කියල?”

 

මගේ මිතුරිය තොල හපාගෙන ඇස් වල එකතු වෙමින් ඇති කඳුලු එළියට නොපෙන්වීමට මහත් උත්සාහයක් දරමින් සිටින බව දුටු මම කතාව නැවතුවෙමි.

 

මේ මගේ මිතුරිය ගැන කතාවක් නොවේ. මේ අතිමහත් බහුතරයක් ආදරවන්තයන්ගේ කතාවයි.

 

යම් දිනකදී අදහස්, සිතුම් පැතුම් සහ අවශ්‍යතා වල නොගැලපීම් නිසා ඔබේ ප්‍රියයාට සමුදීමට තීරණය කිරීම වරදක් නොවේ. දෙදෙනාගෙන් කෙනෙක්ට එසේ දැනෙනවා නම් වෙන්වීමට තීරණය කිරීම දෙදෙනාගේම අනාගතය වෙනුවෙන් ගත හැකි සුදුසුම තීරණය වන අවස්ථා බොහෝ ඇත. මෙවන් සිදුවීම් වලින් ඉස්මතු වන අවලස්සනම දෙය වන්නේ වෙන් වීම නොවේ, වෙන් වෙන ආකාරයයි.

 

තමන්ගේ ජීවිතයේ එක් යුගයක තමන්ගේ සෙවනැල්ල මෙන් හිඳ.. තමන් හා සමඟ සතුට, කඳුල බෙදාගෙන.. තමන්ගේ දිවියට අරුතක් එක් කරමින් මුළු ලොවටම වඩා තමන්ගේ ළඟින්ම සිටි තමන්ගේ ප්‍රියයාගෙන් කුමක් හෝ අවාසනාවන්ත හේතු සමුදායක් මුල් කරගෙන වෙන්වී යාමට තීරණය කිරීමෙන් පසු,

 

ඔහුගේ/ඇයගේ කඳුළු වලින් තමන්ට සතුටක් දැනෙනවා නම්..ඔහුගේ/ඇයගේ වේදනාවෙන් තමන්ට තෘප්තියක් ලැබෙනවා නම්..

 

තමන් කාලයක් විඳි ඒ අත්දැකීම් වල, හසරැල් වල, හෙලූ කඳුළු වල වටිනාකමක් තිබේද? කාලයක් ආදරය කල දෙදෙනෙක් වෙන් වූ පමණින් ඒ අත්දැකීම් වල වටිනාකම අලු දූලි වී නැතිවී යායුතුද?

 

මෙවන් මිනිසුන් තම ජීවිත පුරා පවත්වාගන්නා මානුෂීය සබඳතා වල තේරුම මොකක්ද?

 

බොහෝ ආදරවන්තයන් ජීවත් වෙන්නේ තමාගේ ප්‍රියයාට තමන් සතු දේපලකට මෙන් සලකමින් ඒ මනුෂ්‍යයාව අයිතිකරගෙන ඔහුව/ඇයව පාලනය කිරීමේ අරගලයකය. ඔහුව/ඇයව තමන්ට රිසිසේ වෙනස් කරගන්නට දතකමින් ඔහු/ඇය තුළින් තමන්ගේ මනසේ සිටින කොහේවත් නැති මනුස්සයෙක් නිර්මාණය කර ගැනීමේ අරගලයකය. තමන්ගේ සිතුම් පැතුම් අනුව නැටවෙන පඹයෙක් නිර්මාණය කර ගැනීමේ අරගලයකය. ඒ මනුෂ්‍යයා තුළින් තමන්ගේ අණට කීකරු වන බලු පැටියෙක් තනා ගැනීමේ අරගලයකය.

 

බොහෝ දෙනා ආදරය කරනවා කියා හඳුන්වන්නේම ඒ අරගලයයි. එකිනෙකාව පාගා ගැනීමේ සටනයි.

 

දෙපාර්ශවයෙන්ම සිදුවන ඔය අරගලය දෙදෙනාම හෝ එක් අයෙක් පරාජය වූ පසු තමන්ගේ ප්‍රියයාව ලෝකයේ සිටිනා පහත්ම මනුෂ්‍යයෙක් සේ සලකා ඔහුව තමන් විනිශ්චකාරයා වන උසාවියක චූදිතයා බවට පත් කොට ඔහුගෙන් පළිගැනීමේ ආශාවෙන් ඔහුව වේදනාවට පත් කිරමින් තිරිසනුන් සේ හැසිරීම ‘වෙන් වීම’ ලෙස හඳුන්වයි.

 

ඔය අන්ත දෙක අතර මැද තැනක ඇති මානුෂීය සබඳතාවයක් යනු ඔවුනට නොවැටහෙන අමුතු මොකක්දෝ එකකි.

 

තමන්ගේ නොගැලපීම් තේරුම්ගෙන, වෛර කිරීම වෙනුවට දරා ගැනීම තුළින් මනුස්සයන් සේ එකිනෙකාට සමුදීමටවත් නොහැකි නම් එවන් ආදරයක ඇති වටිනාකම කුමක්ද?

 

තමන්ගේ ප්‍රියයාට තමන්ගෙන් තොර පැවැත්මක් ඇති ස්වාධීන මනුස්සයෙකුට සේ සලකන්න. සමුදීමේදී තමන්ගේ ප්‍රියයා හා සමඟ ගෞරවාන්විත මනුස්සයෙකු සේ කටයුතු කරන්න.

 

තමන් හා සමඟ කාලාන්තරයක් එක්ව හිඳ තමන්ගේ ජීවිතයට අර්ථයක් එක් කල මනුස්සයෙකුට, මනුස්සයෙකු සේ සමුදීමට තරම් පරිනත බවක් නැති මිනිසුන් අතර ඇතිවන මානුෂීය සබඳතා තේරුම් ගැනීමට එවන් තිරිසන් ඇස් වලින් ලෝකය දකින තිරිසනකු හැර මානුෂීය ඇසින් ලෝකය දකින මනුස්සයෙකුට නම් නොහැකිය.

 

මගේ මිතුරියව ඊයේ දිනයේදී මට නැවත හමුවිය.

 

ඇය තවමත් ඇය අතහැරියා යයි කියන ඇයගේ සැමියාව ෆේස් බුක් ගිණුමෙන් ඉවත් කොට නැත.

 

මේ මගේ මිතුරිය ගැන කතාවක් නොවේ. මේ අතිමහත් බහුතරයක් ආදරවන්තයන්ගේ කතාවයි.

ගරුත්වයට ෆ්‍රී පාස් එකක් නොදෙමු

මම සයිබරයේ සැරිසරමින් සිටියෙමි. ප්‍රියම්භිකාවිය සිටියේ මා අනෙක් පසින්ය.

“මොකක්ද අර?..”

“අද වෙච්චි සිද්ධියක්. ළමයෙක්ට බඩිගින්නේ වමනෙ ගියාම ප්‍රෙග්නන්ට් වෙලා කියල හිතල ඉස්කෝලෙන් එලවල. අම්මල තාත්තලටත් කියල”

මම ඇයට අදාල ප්‍රවෘතිය පෙන්වීමි.

“ඔය වගේ තමා ගොඩක් ගුරුවරු හිතන්නේ. ඇයි අපි ඉස්කෝලෙ යන කාලෙ අපේ පන්තියෙ ළමයෙක් ලොකු වෙලා එයාර් හොස්ටස් කෙනෙක් වෙන්න ආසයි කිව්වා කියල සර් එයාට වේසි කියල තිබ්බා..”

“මොකක්…..?”

“ඔව්”

“මොකක්ද හරියටම වුනේ?”

“ඔය ඉස්කෝලෙ යද්දි අහන්නෙ, ලොකු වෙලා කවුරු වෙන්නද කැමති කියල. අපේ පන්තියෙ ළමයෙක් කිව්වා එයා කැමති එයාර් හොස්ටස් කෙනෙක් වෙන්න කියල. ඒ ළමයට හොඳටම බැන්න. පස්සෙ ඒ ළමයව පැත්තකට අරගෙන ගිහින් තවත් බැනල. සර් කියල වේස රස්සා කරන්න හදන්නෙ උඹ වේසියෙක් වෙන්නද කැමති” කියල.

මගේ හිත කේන්තියෙන් පිරීගියේය. මගේ පාසලේ සිටි ගුරුවරුන්ගේ කල්ක්‍රියාද මතකයට නැඟෙන්නේ මෙවැනි අවස්ථාවලදීය.

මගේ පාසලේ ගුරුවරු කිහිපදෙනෙක් අතර තරඟයක් විය. ඒ පාසලේ ‘වසම සර්’ යන නාමය හදාගැනීමටය. ඒ නම හදා ගැනීමට ඔවුන් කරන්නේ හැකි පමණ පාසල් සිසුන්ට පහර දීමය. දවස ආරම්භ වද්දි ඇහෙන “චටාස්.. පටාස්..” සද්දය අපට නුපුරුදු දෙයක් නොවීය. තවත් ගුරුවරයෙක්ට තිබුනු අමාරුවක් නම් සිසුවියන් ඉදිරියේදී සිසුන්ට පහර දීමට ඇති ආශාවයි. ඒ නිසා ඔහුට පාසලේ වැඩිමහල් සිසුන් තැබූ අනවර්ථ නාමය “කිඹිසිඹා” නම් විය. තවත් දිනෙක පාසලේ ගුරුවරයෙක් නමය වසරේ ඉගෙනුම ලැබූ සිසුවියකගෙන් ‘කිස් එකක්’ ඉල්ලා කරදර කරන බව අපට ආරංචි විය. එක්තරා ක්‍රමයකින් විදුහල්පතිට ඔහු ගැන දැනුම් දුන්නත් ගුරුවරයා වසර ගනනක් පාසලේ යහතින් සේවය කලේය. සිසුන්ට වේවැල් කැඩෙන තුරා පහර දුන්නද, ගුරුවරුන්ගේ විනය ගැන සොයා බැලීමට පාසල් පාලනාධිකාරිය එම උනන්දුවම දැක්වූවා දැයි නොදනිමි. සිසුන්ට පහර දීම, සිසුන්ව අනෙක් සිසුසිසුවියන් ඉදිරියේ ලජ්ජාවට පත් කිරීම එදිනෙදා සිදුවන සාමාන්‍යය දේ විය.

මගේ ජීවිත කාලය පුරා ගරුකටයුතු ගුරුවරුන් හමුවී ඇත්නම් ඒ එක්කෙනෙක් නැත්නම් දෙන්නෙක් පමණි.

අප රටේ ගුරුවරයා නැමති වෘතියේ නියැලෙනා මිනිසුන් ගත් විට පොදුවේ ඔවුන් තුල ඇත්තේ මෙවන් මානසිකත්වයක් යැයි සිතමි. මෙවන් තත්වයක් යටතේ ලාංකේය සමාජය විසින් ගුරුවරයාට ‘ගරුත්වය ලැබීම’ යන කාරණයේදී ෆ්‍රී පාස් එකක් ලබා දි ඇත්තේ මන්දැයි මම අද වනතුරා නොදනිමි.

ඕනෑම වෘතියකට හෝ නිල ඇඳුමකට හෝ (සිවුර, ලෝගුව), පට්ටමකට හෝ (මව්පදවිය, පියපදවිය) ඉබේ විශේෂ ගරුත්වයක් හිමි වීමෙන් අසාධාරණයට පත් වන්නේ ඒ ගෞරවය හිමි යැයි සැලකෙන මිනිස්සුන්ගෙන් පීඩනයට පත් වන පීඩිතයන්ය. මේ විශේෂ ගරුත්වය හිමි පුද්ගලයන් අතින් පීඩනයට සහ අසාධාරණයට ලක් වූවන් ඊට එරෙහිව හඬනගන්නට හෝ නීතියේ පිහිට පතන්නට මැලිවන්නේ ස්වභාවයෙන්ම ඔවුන්ට තමාට වඩා වැඩි පිළිගැනීමක් සමාජයෙන් ලැබෙන බව දන්නා නිසාය. එනිසා මෙවැනි කැපී පෙනන විශේෂ සිදුවීම් වලදී හැර බොහෝ විට සිදුවන්නේ මේ ‘ගරුකටයුතු’ වෘතීන් වල නියැලෙන්නන් අතින් වන අසාධාරණයන් අනෙක් අය ‘ඉවසීමය’.

පුද්ගලිකව මම මිනිසුන්ට ඔවුන් කරනා වෘතිය නිසා හෝ ඔවුන් දරනා පට්ටම් නිසා හෝ ඔවුන් අඳිනා නිල ඇඳුම් නිසා ඔවුන්ට විශේෂ ගෞරව සැලකිලි නොදක්වන්නට හැකි තරම් උත්සාහ කරමි. සැමටම ලැබිය යුත්තේ මනුස්සයෙක්ට හිමි ගෞරවය පමණි. කෙනෙක්ට අනෙක් අයගෙන් විශේෂ ගෞරවයක් අවශ්‍ය නම් ඔහු ඒ විශේෂ ගරුත්වය ඔවුන්ගෙන් දිනාගත යුතුය. හැසිරීමෙන් සහ කල්ක්‍රියාවෙන් තමා අනෙකුන්ට වඩා විශේෂ බව පෙන්විය යුතුය. එවිට ඔහු මොන වෘතියේ නියැලුනත්, මොන පට්ටම දැරුවත් ඔහුට සියල්ලන්ගේ ආදරය ගෞරවය ලැබෙනු ඇත. මන්ද, ගෞරවය යනු දිනාගත යුතු දෙයක් මිස, ඉබේ ලැබෙන දෙයක් නොවන නිසාය.

කෙසේ නමුත් ලංකාවේ ගුරුවරු නැමති වෘතියේ යෙදෙනා මිනිසුන් කොටස තුලද අනෙක් හැම වෘතියකම යෙදෙනා මිනිසුන් තුල සේම වැඩියෙන්ම ඇත්තේ අඩුපාඩුය. ආකල්ප වල ගැටළුය. ඔවුන්ගේ ඒ අඩුපාඩු හඳුනාගෙන ඒවා ප්‍රශ්න කිරීමට නම් සමාජයක් වශයෙන් ගුරුවරුන්ට ලබා දී ඇති මේ ‘ෆ්‍රී පාස්’ එක වහා ගලවා ඉවත දැමිය යුතු බව දැන්වත් තේරුම් ගන්නවා නම් හොඳය. නැත්නම් සිදුවන්නේ දශක ගානක් තිස්සේ කලාක් මෙන් ගුරු පුටුවේ සිටිනා පුද්ගලයා මොන ජාතියේ අමනයෙක් වුවද, මොන ජාතියේ අමන වැඩ කලද “අනේ හොඳා සර්” කියා බුලත් දී ඔහු ඉදිරියේ වැඳ වැටීමටය.

සිද්ධාර්ථ ගෑණියි ළමයයි දාලා ගිය බයගුල්ලෙක්ද?

සිද්ධාර්ථගේ පළා යෑම බොහෝ අබෞද්ධයන් සෘණාත්මක දෙයක් විදියට අරුත් ගන්වද්දි බෞද්ධයන් හැමවෙලේම එය දකින්නේ ඔවුන් විසින් සාධාරණීයකරනය කල යුතු දෙයක් විදියට.

 

ඒත් පළායෑම හෙවත් මේ කාරණයෙදි මම දකින විදියට ‘සිස්ටම් එක මුළුමනින්ම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම’ සෘණාත්මක දෙයක් හෙවත් නෙගටිව් දෙයක් විදියට දකින්න උවමනා නැහැ.

 

ඇත්තටම බැලුවොත් සිස්ටම් එක හදන්න දඟලන එක අවසානයේදී නවතින්නේ වියරුවකින්. ඔය ඇම්ම තුළ සමූහයක් විදියට ගත්තම ප්‍රයෝජ්ය වටිනාකමක් තිබුනට පුද්ගලයෙක් විදියට ඒ තුළින් සැනසීමක් ලඟා කරගන්න පුළුවන්ද කියන එක ප්‍රශ්නයක්. මේ ගැන කතා කරද්දි මගේ මිතුරෙක් යෝජනා කලා සිස්ටම් එක හදන්න දඟලන එක වෙනුවට කල යුත්තේ සිස්ටම් එක වෙනස් කරන්න උත්සාහ කරන එක කියල.

 

නමුත් මගේ අදහස තමා ඔය කියන ‘වෙනස’ කොහොමත් සිද්ධ වෙන දෙයක් බව. මම, මගේ මිත්‍රයා, මෙය කියවන ඔබ, සිද්ධාර්ථ ඇතුව හෝ නැතුව. අපි හැමෝම දඟලන්නේ මේ වෙනස අපිට ඕන විදියට අපි කැමති විදියට කරගන්න. අපි හැමෝම දතකන්නෙ අපි වටා තියෙන ලෝකය අපිට ඕන විදියට වෙනස් කරන්න.

 

ඉතින් කිසිදා ගොඩගන්න බැරි යථාර්තයක් සමඟ නොනවතින අරගලයක් කරනවට වඩා ඒ ගොඩගන්න බැරි බවේ යථාර්තය තේරුම් අරගෙන සිස්ටම් එකෙන් ගැලවිලා ලෝකය තුළින් සැනසීම හොයනවා වෙනුවට තමා තුළින් සැනසීම හොයන්න තීරණය කරන එක ඔය කියන තරම් නෙගටිව් දෙයක් වෙන්නේ කොහොමද? ඇත්තටම සිස්ටම් එක ප්‍රතික්ෂේප කරන එකම පරාජිත බවේ ලක්ෂණයක් කියල කියල දෙන්නෙම මේ සිස්ටම් එක විසින්මයි. ඒක ඔහේ පිළිගන්න එක සමාන වෙන්නෙ හොරාගෙ අම්මා කියන පේනෙ පිළිගන්න එකටම තමයි. මට අනුව නම් පළා ‍යෑම හෙවත් සිස්ටම් එකෙන් ඈත් වීම නෙගටිව් දෙයක් විදියට අරුත්ගන්වන එකම සිස්ටම් එකෙන්ම අපිට දුන්න ලණුවක්.

 

සිස්ටම් එක සහ ස්වභාවධර්මය කියන විකාරරූපී යථාර්තයන් හමුවේ උපේක්ෂා සහගත හෝ උදාසීන(neutral) ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කරන්න පුළුවන් නම්, ඒක මම දකින විදියට තනි පුද්ගලයෙක් විදියට ළඟා කරගන්න පුළුවන් ලොකුම ජයග්‍රහණයක්. ඒක කවුරුත් ඉදිරියේ සාධාරණීයකරනය කලයුතු දෙයක්වත්, ප්‍රතික්ෂේප කල යුතු සෘණාත්මක දෙයක්වත් නෙමේ.

(නො)හිතන මිනිස්සු

මීට දවස් දෙක තුනකට කලින් මිතුරකුට “හිතන මනුස්සයෙක්” වෙන එකේ ප්‍රයෝජනය මොකක්ද කියලා අමුතුවෙන් පැහැදිළි කරන්න වුනා. ඔහුට අනුව එදිනෙදා ජීවිතයට සෘජු බලපෑමක් නැහැයි කියල බැලූ බැල්මට පේන දේවල් ගැන හොයන්න යන එක තේරුමක් නැති කාලය නාස්ති කිරීමක්.

මානසිකව සැනසිල්ලේ ඉන්න තත්වයන් යටතේ ඉන්න මිනිස්සු හිතන්න පෙළඹෙනව වැඩියි. බුදුහාමුදුරුවො පවා කියල තියෙනවලුනෙ බණ කියන්න කලින් බණ අහන්න එන මනුස්සයාට කන්න දෙන්න කියලා. ඒකෙන් කියවෙන්නෙ හිතන්න කලින් බඩ පිරිලා තියෙන එක වැදගත්ය වගේ කතාවක්. ඒක හරි. දිනපතා එකිනෙකා පරයන ජීවන අරගලයක යෙදිල ඉන්න මිනිස්සු ලෝකය ගැන, ජීවිතය ගැන දාර්ශනික ගැටළු ගැන කල්පනා කරනවා තියා තමන් ඉන්න තත්වය ගැනවත් නැවතිලා හිතන්න පෙළඹෙන්නේ නැහැ. ඒ වගේ තත්වයක ඉන්න මිනිස්සු ප්‍රයෝජනවත් දේවල් කියල හඳුන්වන්නේ මාසෙ අන්තිමට ලැබෙන පඩිය කීයකින් හරි වැඩි කරගන්න පුළුවන් වෙන විදියේ වැඩක්, තමන් ගොඩගහගන්න දඟලන බඩුමල්ල (වත්කම්) වැඩි කරගන්න පුළුවන් විදියේ වැඩක්, රස්සාව කරන තැන අඩියක් ඉස්සරහට තියන්න පුළුවන් විදියේ වැඩක් වගේ දේවල්. ඉන් එහාට අපේ රටේ බහුතරයක් මිනිස්සුන්ට තමා ජීවත් වෙන සමාජය, සංස්කෘතිය, දේශපාලනය, ආගම ගැන හොයල බලනව තියා පොතක් පතක්, පත්තරයක්වත් කියවන්න වෙලාවක් නැහැ. ඒ අය ගෙවන ජීවිත ඇතුලෙ ඒ වගේ දේවල් වෙනුවෙන් නවතින්න උවමනාවක් නිර්මාණය වෙලා නැහැ. ඒකයි “මොකක්ද බං හිතන එකෙන් ඇති වැඩේ?”, “දැන් උඹ ඕව ගැන දැනගත්තා කියල උඹ මොනව කරන්නද?” වගේ කතා අහන්න ලැබෙන්නෙ.

මේක මට හිතෙන විදියට නම් මහා ඛේදවාචකයක්. උදාහරණයකට මේ වචන ලියන මම සහ කියවන ඔබ සම්බන්ධ වෙලා ලාංකීය සයිබර් අවකාශය හරහා ඉතාම සීමිත සංවාද කවයක් නිර්මාණය කරගෙන ඒ තුල අපි කිහිපදෙනා අදහස් බෙදාගත්තට මේ හැසිරීම පවා තේරුම් ගන්න බැරි අතිමහත් බහුතරයක් තමා අනෙක් ෆේස් බුක් භාවිතා කරන්නන් නියෝජනය කරන්නේ. ඒ අය බුකියට එන්නේ තනිකරම මාර්ක් සකර්බර්ග් මුලින් ෆේස් බුක් හදද්දි ඉලක්ක කරපු දේ සපුරා ගන්නම විතරයි. (යාලුවෝ එක්ක චැට් කරන්න, කන බොන දේවල් වල යන එන තැන් වල ෆොටෝ අරන් අප්ලෝඩ් කරන්න වගේ දේවල් වලට) ඉන් එහාට දෙයක් බුකිය හරහා කරන්න පුළුවන් කියල ඒ අය දන්නෙවත් නැහැ.

ලෝකයේ දියුණුය කියල හැඳින්වෙන සමාජ වලට සාපේක්ෂව අපේ රටේ intellectual discussions කියන ඒවා සිද්ධ වෙනවා බොහොම අල්පයි. එදිනෙදා ජීවිතයේදී මිනිස්සු දෙන්නෙක්ට යමක් ගැන අදහස් හුවමාරු කරගන්න තරම් වෙලාවක් ලැබුනු විටත් ගොඩක් විට ඒ අය ඒ කාලය යොදාගන්නේ කාගේ හරි ඕපාදූපයක් කතා කරන්න, තමන්ගේ ප්‍රායෝගික ජීවිතය පහසු කරගන්න දෙයක් ගැන කතා කරගන්න. (උදා- කාර් එක සර්විස් කරගන්න ලාබම තැන මොකක්ද, හොඳ එළවළු ලාබෙට ගන්න තියෙන්නෙ කොහේද වගේ දේවල් ) සිස්ටම් එකේ සර්වයිව් වෙන්න මිසක් තමා කොටස් කාරයෙක් වෙලා ඉන්න සිස්ටම් එක ගැන හිතන්න, ප්‍රශ්න කරන්න පෙළඹෙන විදියට අපේ සමාජයේ මිනිස්සු නිර්මාණය වෙලා නැහැ. සහ අපේ මිනිස්සුන්ට ‘සාකච්ඡාව’ හෙවත් අදහස් හුවමාරුව කියන කාරණයේ වැදගත්කම ගැන අවබෝධයක් නැහැ. වෙනත් සමාජ වල බුද්ධිමතුන් එකතු වෙලා නොයෙකුත් මාතෘකා ගැන වාද සංවාද කරන සංස්කෘතින් ගොඬනැගිලා තියෙනවා. ඒ රටවල එවන් දේ වටා මිනිස්සු ඒකරාශී වෙනවා. එවන් අදහස් බෙදා ගැනීම් ගැන උනන්දු ප්‍රේක්ෂකයින් පිරිසක් හැම වෙලේම ඉන්නවා. ඒ මිනිස්සු ඒ අතින් ඉන්නේ දැනුම පිපාසයකින්. අපේ මිනිස්සුන්ට තවම ඒ වගේ දේවල් දිරවන්නේ නැහැ. කොටින්ම අපිට ඒවා කාලය කාදමන විකාර වැඩ. ඉඳලා හිටලා හරි අපේ සමාජයේ බුද්ධිමතුන් අතර කලාතුරකින් සිද්ධ වෙන එවැනි සාකච්ඡා, අදහස් හුවමාරු පවා ඉතාම සීමිත අවකාශයක් ඇතුලේ සිද්ධ වෙනවා මිසක් ඉන් එහාට බුද්ධි ගලනයක් සිද්ධ වෙන්නේ නැහැ.

අපේ රටේ මූලික අධ්‍යාපනය ලබල විභාග පාස් කරල පුද්ගලික අංශයේ ඉහල රැකියාවක් කරන්න තරම් වෘතිය දැනුමක් තියෙන තමාගේ ජීවිතයේ තෙවැනි දශකය ගෙවන මනුස්සයෙක්ට “හිතන” එකේ වැදගත්කම අමුතුවෙන් කියල දෙන්න වෙලා තියෙන තත්වයක් නම් තියෙන්නේ ඒක මුළු සිස්ටම් එකේම තියෙන මහා අවුලක් බව මේක කියවන්න තරම් හිතන එකේ වැදගත්කම තේරුම් අරන් ඉන්න උඹට කියල වැඩක් නැහැ. මේ කතා කියන්න ඕන හිතන එකේ, කියවන එකේ, සාකච්ඡා කරන එකේ, අදහස් හුවමාරු කරගන්න එකේ වටිනාකම තේරෙන්නේ නැති අයට. වැඩේ කියන්නේ ඒ අය මේ වගේ වචන සීයක විතර පෝස්ට් එකක්වත් කියවන්න මලාවට පෙළඹෙන්නේ නැති එක.

ලව් ඉලව් කර නොගැනීමට

පළමු අදහස් ප්‍රකාශ කිරීම – බුද්ධික තාඹුගල ශූරීන් 

“…මම නම් පුද්ගලිකව විශ්වාස කරන්නෙ ආදරය කියන්නෙ හෙනම හෙන ගුප්ත, රොමෑන්ටික්, ෆට්ටන්දර විකසිත සීන් එකක් නෙමෙයි..

සාර්ථක ප්‍රේමයක් කියන්නෙ අනිවාර්යයෙන්ම මිත්‍රත්වයේ දිගුවක්.. අපි යාළුවන්ට හැම දේම කියනවා.. නමුත් පෙම්වතුන් හෝ පෙම්වතියන්ගෙන් බොහෝ දේ සඟවනවා.. මේක පට්ටම කුජීත වැඩක් මම හිතන්නෙ..

පෙම්වතුන් අතර මිතුරන් අතර ඇති තරමේවත් මානසික බැඳීමක් නැත්තම් දෙන්නම නොදන්නව වුණාට ඒ සබඳතාවය යන්නෙ හෙනම අවුල් ට්‍රැක් එකක.. මේ නිසා මෙම ප්‍රශ්නය අපි සාමාන්‍ය ජීවිතයේදී මිතුරන් සමග ක්‍රියා කරන හැටි ඇසුරෙන් විග්‍රහ කරන්ඩ පුළුවන් මම හිතන්නෙ..

අපි සාමාන්‍ය ජීවිතයේදී මිතුරන්ට නීති දානව ද? දාන අවස්ථා අතළොස්සක් තියෙන්ඩ පුළුවන්, නමුත් බොහෝ විට මිතුරන්ගේ මූලික ස්වරූපයන් වෙනස් කිරීමට බලපාන නීති දැමීමක් සිදු වන්නෙ නෑ.. මගේ හොඳම මිතුරිය මට කිව්වොත් “හැම මාසෙම පන්සල් පලයන්” කියල මම අනිවා කියන්නෙ “උඹ පන්සල රෝල් කරල ඔබාගනින් ____” කියල.. ඒක අහලා ඇයට අවශ්‍ය නම් “මේ යාළුකම හරි යන්නෙ නෑ” කියල අත ඇරල දැම්මැහැකි.. එහෙමත් නැතිනම් “මූ පන්සල් නොගියට හොඳ එකා” කියලා යාළුකම පවත්වාගත හැකි..

යාළුවන් සම්බන්ධයෙන් අප මේ තීරණ දෙකම ගන්නා විවිධ අවස්ථා තියෙනවා.. මේ අනුව පෙනෙන්නේ අප යාළුවන් තෝරා ගැනීමේ දී එක්කෝ සමාජයීය, මතවාදීමය හෝ වෙනත් ආකාරයේ සමානතාවයන් දැක ආසක්ත වෙනවා.. සමාන නැති උන් එක්ක යාළු වෙන්නෙ නෑ.. එහෙමත් නැතිනම් ඒවා සම්බන්ධ වෙනස්කම් තිබියදීත් පුද්ගලික ගති ලක්ෂණ හෝ වෙනත් හේතූන් නිසා ආසක්ත වී අර වෙනස්කම් ඉවසනවා..

මේ විදි දෙකෙන් කොයි එක හරි ද කියලා අපිට තීරණය කරන්ඩ බෑ.. මේ සම්බන්ධව එක එක්කෙනාගේ ආකල්ප විවිධයි.. නමුත් එබඳු වෙනස්කම් තිබියදී මිතුරු වී පසුව එම වෙනස්කම් දුරු කර ගැනීම සඳහා නීති දැමීම හෝ බලපෑම් කිරීම නම් අමුම කුජීතයි ..

එකම දේ එලෙස බලපෑම් කරන තුරු එම යාළුකම් පැවතීමට තියෙන ඉඩ අඩුයි, මොකද මේ ලෝකයේ කවුරුවත් කාවවත් පාලනය කිරීම සාර්ථක නැති නිසා.. එල්සේම එබඳු අවස්ථා වලදී විකල්ප යාළුවන් බොහෝ විට සිටින නිසා..

දැන් අපි බලන්ඩ ඕනෙ ප්ලේටොනික් සහ රොමෑන්ටික් සම්බන්ධතා අතර මහලොකු වෙනසක් තියෙනවද කියලා?

යම් වෙනස්කම් කිහිපයක් තියෙනවා.. එකක් නම් ප්‍රේම සබඳතා වල සාමාන්‍ය යාළුකමකට වඩා මනෝමය සමීපතාවක් තිබීම.. සාමාන්‍ය මිතු දමක වගේම නොගැලපෙනව නම් දමා ගසා යාමට හැකි වුවත් මෙහිදී එකිනෙකා අනෙකා තුළ කර ඇති මානසික ආයෝජනය වැඩි නිසා වෙන්ව යාමෙන් ඇති වන මානසික ගැටළු වැඩියි.. අනෙක් එක තමා දෙදෙනෙක් පෙම්වතුන් වූ වහාම සමාජ පෙළඹවීම වන්නේ හැකි ඉක්මනින් විවාහ වී දරුවන් සාදා මේන්ස්ට්‍රීම් එකේ ගමන් කිරීමටයි.. ඊට පෙර ඔවුන් වෙන් වී, වෙනත් අය සමග එක් වී, නැවත වෙන් වී, ආදී වශයෙන් සිදු වීම අප සමාජය ලොව වෙනත් විවෘත සමාජ එක්ක බලද්දි ඉවසන්නෙ අඩුවෙන්..

මේ නිසා බිඳී යාමකින් යම් සමාජ පීඩනයක් ද එල්ල වෙනවා.. මෙලෙස බිඳී ගියහොත් ඇති වන පීඩනය නිසා අකමැත්තෙන්, අසතුටෙන්, යටහත්කමින් ඉන්න පෙම්වතුන් හා පෙම්වතියන් අප දැක තිබෙනවා.. මගේ විශ්වාසය නම් එය ජාතික අෆරාඩයක් බවයි..”

දෙවන අදහස් ප්‍රකාශ කිරීම – ජේමිස් බණ්ඩා මහතා හෙවත් මමතුමා 

“…. බුද්ධික තාඹුගල කියන්නට තියෙන දෙයින් සෑහෙන කොටසක් කියල ඔහු නවත්තපු තැනින් කන්ටිනියු කරන්නම්.

..ආදරය කරද්දි මං හිතන විදියට එකිනෙකාගේ අනන්‍යතා සහ පෞරෂයන් තේරුම් ගන්න එක වැදගත්. ඒ පුද්ගලයාව ඒ පුද්ගලයා විදියට භාර අරගෙන ඉන් එහාට තමයි මේ ආදරය කියන ගනුදෙනුව සිද්ධ වෙන්න ඕන.

නමුත් ගොඩක් වෙලාවට වෙන්නේ අපි අපේ සහකරුවාගේ/කාරියගේ අනන්‍යතාව කපලා කොටලා ඔවුන්ගේ ආසාවල් වලට කෙළවල දාලා, ඔවුන්ගේ බලාපොරොත්තු අපිට ඕන විදියට වෙනස් කරල, ඔවුන්ගේ සැබෑ අනන්‍යතාවය විනාශ කරල, අපිට ඕන විදියට අපි කැමති ආකාරයේ අනන්‍යතාවයක් ඔවුන් තුළින් නිර්මාණය කරගන්න දඟලන එක. කොටින්ම අපිට මුලින්ම මුණ ගැහෙද්දි හිටපු කෙනාව වෙනස් කරල ඌව/ඒකිව අපේ කැමැත්තට අනුව වැඩ කරන හිතන පතන රොබෝ කෙනෙක් කරන්න හදන එක.

තමාගේ ඔලුවේ තියෙන අයිඩියල් සහකරුවෙක්/කාරියක්ව තමන්ට හම්බුන මනුස්සයා තුළින් නිර්මාණය කරගන්න හද හද දෙන්නාම ඔය විදියට අනිත් කෙනාගෙ අනන්‍යතාවය මරල දාලා අලුත් පුද්ගලයෙක් නිර්මාණය කරගන්න කරන මේ පොරය නිසයි ගොඩක් ආදර සබඳතාවල් වලට කෙළ වෙන්නෙ. (කෙළ වෙනවා කියන්නේ අවසාන වෙනවා නෙමේ. සතුට නැති වෙලා විඳීම වෙනුවට විඳවීම ඉස්මතු වෙනවා කියන එකට)

දැන් ඔහොම ටෝක් දුන්නට තමන්ගේ කොල්ලව/කෙල්ලව වෙනස් කරන්න දඟලන්න එපාය කියල, ඇත්තටම බැලුවොත් ඕක ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක කරද්දි පට්ට අමාරුයි. ඇයි? ඇයි ඉතින් තමන්ගේ සහකරුවා/කාරිය තමන් අකමැති මලමගුල් කරද්දි ඌ එක්ක/ඒකි එක්ක ඉන්නෙ කොහොමද?

එතනදි තමයි අදහස් හුවමාරුව කියන පට්ටම වැදගත් පාර්ට් එක එන්නෙ. තමාගේ සහකරුවා/කාරිය තුල තියෙන තමා කැමති දේ මොනවද අකමැති දේ මොනවද කියන එක ගැන ඉඳල හිටල දෙන්නට එකතු වෙලා කතා කරල ඒ ඒ දේවල් ගැන එකඟතා වලට එන එක වැදගත් දෙයක්. මේක කරන්න පට්ටම අමාරු වුනත්, මේක කරන්නම ඕන දීර්ඝ කාලයක් හොඳින් ඉන්න නම්. එකිනෙකාට සවන් දීලා, අනෙකාගේ අවශ්‍යතා තේරුම් ගැනීමයි මෙතනදි වෙන්න ඕන.

කොහොම කලත් මේ “වෙනස් කම්” කියන දේවල් නැත්තටම නැති වෙන්නෙ නං නෑ ලොවෙත්. එතනදි කරන්න වෙන්නේ තමාගේ සහකරුවාගේ/කාරියගේ හොඳ විදියට තමා දකින දේ වෙනුවෙන් ඔවුන්ගේ අඩුපාඩු ඉවසන එක. කතාවක් තියෙන්නෙ “අපි ආදරවන්තයා/ආදරවන්තිය විදියට තෝරගන්න ඕන අපිට ඉවසන්න පුළුවන් වැරදි තියෙන කෙනෙක්ව” කියල. ඒ මොකද අපි වැරදි/අඩුපාඩු විදියට දකින දේවල් නැති එකෙක් හොයාගන්න මේ ලෝකයේ කිසිම ජගතෙක්ට කිසිම විදියකට බෑ.

ඊළඟට, තමන්ගේ සහකරුවාට/කාරියට ඔවුන්ගේ ජීවිතය විඳින්න ඔවුන්ට තියෙන නිදහස අහිමි කරන්න තමන්ට කිසිසේත්ම අයිතියක් නැති බව නම් දෙන්නම තේරුම් ගන්න ඕනම දෙයක්. මේ නිදහස කියන එක තමා විසින් අනෙකාට “දෙන” දෙයක් නෙමේ. ඒක කොහොමත් හැමෝටම තිබිය යුතු දෙයක්.

හැම වෙලේම තමාගේ සහකරුවාට/කාරියට තමන්ගේ අදහස කියන්න. එකඟ වී හෝ නොවී තීරණය කිරීම ඔවුන්ට බාර දෙන්න. විධාන දෙන්න යන්න එපා. තමන් කියන දේට එකඟ වුනේ නෑ කියල, අවනත වුනේ නෑ කියල පළිගන්න එපා.

තමා කියන්නේ තමාගේ සහකරුවාගේ/කාරියගේ ජීවිතයේ එක කොටසක් බවත්, තමන්ගෙන් පිට ඔහුට/ඇයට තවත් ජීවිතයක් තියෙන බවත් තේරුම්ගන්න ඕන. මොකද තමන්ගේ සහකරුවා/කාරිය කියන්නේ පෙම්වතෙක් සහ පෙම්වතියක්වත් සැමියෙක් සහ බිරිඳක්වත් විතරක් නෙමේ. පුතෙක්, සහෝදරයෙක්, මිතුරෙක්, රාජකාරිකරන තැනදි සේවකයෙක්.. වගේ සෑහෙන භූමිකා රඟපාන්න වෙන ඔහුත් මනුස්සයෙක්. මේකෙ සහකාරියන්ට අදාලව අනිත් පැත්තත් එහෙමයි. ඒ නිසා තමා ගැන විතරක් තමාගේ සහකරුවා/කාරිය සිතිය යුතුය, තමාටම හැම වෙලේම මුල් තැන දිය යුතුය කියල හිතල ආත්මාර්ථකාමී මුග්ධයෙක් විදියට වැඩ කරන්න යන්න එපා.

මේ ඔක්කොම කරලත් දිගින් දිගටම තියෙන්නේ දෙන්නගේ වෙනස් කම් නම්, ඉතින් හොඳම දේ තමා අකමැත්තෙන් වුනත් එකිනෙකාට “ගුඩ් බායි” කියන එක. මොකද එකිනෙකාව රවට්ටගෙන අවුරුදු දෙකතුනක් ලව් කලත් බැඳලා මාස හය හතක් යද්දි තමන් හංගන් හිටිය තමාගේ සහකරුවා/කාරිය අකමැති පැත්ත එළියට එන එක අනිවාර්‍යයි.

ඊට පස්සෙ ඉතින් දෙන්නගෙම කසාද ජීවිතේට සොරි ඩොට් කොම්ම තමා…”

අදහස් දැක්වීම අහවරයි. අසා සිටි ඔබ සැමට ඉස්තූතියි.